Ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου στον Πάνω Λούμα Μεραμπέλου και η ιστορία του

 

Στον Απάνω Λούμα Μεραμπέλου, λίγο έξω από το χωριό σε μια περιοχή γεμάτη ελαιόδεντρα και ξερολιθιές, είναι κτισμένος ο ναός του Μιχαήλ Αρχαγγέλου.

Η τοπική παράδοση αναφέρει πως ήταν μετόχι της Μονής Αρετίου αν και στα βενετσιάνικα αρχεία δεν υπάρχει αναφορά στο ναό ως μετόχι του Αρετίου.

Στο εσωτερικό του παλιού ναού, πάνω ψηλά στον ασβεστωμένο τοίχο, διατηρείται εντοιχισμένη κτητορική επιγραφή που αναφέρει τα εξής: ΩΚΟΔΟΜΗΘΗ Ο ΘΕΙΟΣ Κ’ ΠΑΝCΕΠΤΟC NAOC TOY ΤΑΞΙΑΡΧΟΥ ΜΙΧΑΗΛ ΕΚ ΒΑΘΡΩΝ ΤΗC ΔΙ ΕΞΟΔΟΥ Κ’ ΚΟΠΟΥ ΝΙΚΗΔΗΜΟΥ ΜΟΝΑΧΟΥ ΤΟΥ ΧΑCANN ΕΤΟΙ ΑΠΟ ΚΤΙΣΕΩC ΚΟΨΜΟΥ 1604 ΙΔΙΚΤΙΩΝΟC Θ ΝΟΕΜΒΡΙΩ Δ’.

Ο μοναχός Νικήδημος Χασάν ήταν λοιπόν εκείνος που έκτισε το ναό και μόνασε εκεί διαμένοντας σε κελιά που υπήρχαν μέχρι τις αρχές του 20^ου αιώνα.

Στο εσωτερικό του ναού διατηρείται όχι το αρχικό τέμπλο αλλά νεότερο λιτό ξύλινο τέμπλο που φέρει τρείς δεσποτικές εικόνες, του Μιχαήλ Αρχαγγέλου, του Παντοκράτορα και της Παρθένου. Η εικόνα του τιμώμενου Αγίου έχει φιλοτεχνηθεί το 1883 από ζωγράφο που υπογράφει ως Κ. Σαρολίδης.

Δίπλα στο ναό τα απομεινάρια του παλιού σχολείου που λειτούργησε ως διθέσιο. Στην θύρα του φέρει τη χρονολογία 1881.

Μάλιστα όπως μας διηγήθηκε ο Ιωάννης Βασιλάκης όταν οι μαθητές ήταν πολυάριθμοι, γιατί φιλοξενούνταν κι από γύρω χωριά, οι μεγάλες τάξεις έκαναν μάθημα μέσα στο ναό του Μιχαήλ Αρχαγγέλου και οι μικρότερες στο σχολείο.

Οι κάτοικοι του Λούμα, σύμφωνα με όσα αναφέρει ο Νίκος Ψιλάκης στο βιβλίο του Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης, ανέσκαψαν σε προγενέστερο χρόνο, με εκσκαφέα, τον περίβολο του ναού αναζητώντας την καμπάνα και τα ιερά σκεύη που είχαν κρύψει οι πρόγονοι τους για να μην τα βρουν οι Οθωμανοί.

Το 1888 πάντως διαπιστώνεται πως υπήρχε θέμα με τα ιερά σκευή καθώς σε αναφορά με αυτή τη χρονολογία επισημαίνεται πως «ο ναός…έχει ανάγκη επιδιορθώσεως τινός των εν αυτώ ιερών σκευών…επειδή ταύτα είναι διεφθαρμένα υπό τους χρόνου και ως εκ τούτου δεν είναι δυνατόν να λειτουργεί ιερεύς».

Σύμφωνα με τον κ. Βασιλάκη, το ότι πέρασαν από το ναό οι Οθωμανοί και θέλησαν να τον βεβηλώσουν φαίνεται και από το γεγονός πως στο καμπαναριό του διακρίνονται ακόμα τα σημάδια από τις σφαίρες που έριξαν με σκοπό να κατεβάσουν κάτω την καμπάνα.

Ο περίβολος του ναού είχε εξάλλου νεκροταφειακή χρήση. Γύρω του βρέθηκαν τάφοι ενώ ακόμα διακρίνεται στη νότια πλευρά του ο τάφος ενός μικρού παιδιού που πνίγηκε στη θάλασσα της Πλάκας το 1897 και ενταφιάστηκε εκεί.

Κατά το παρελθόν τόσο στον περίβολο του Μιχαήλ Αρχαγγέλου όσο και στα γύρω χωράφια υπήρχαν πολλές βερικοκιές τους καρπούς των οποίων τιμούσαν οι μαθητές. Σήμερα απομένουν μόνο τα κούτσουρα τους να θυμίζουν εκείνη την περίοδο πριν το σχολείο εγκαταλειφθεί και το χωριό σχεδόν ερημώσει. 

Δείτε επίσης

Η από Ενετοκρατίας Ιερά Μονή Αρετίου στο Μεραμπέλο

Το ερειπωμένο παλιό δημοτικό σχολείο