Η εντυπωσιακή κρήνη-δεξαμενή στο Αμαριανό Πεδιάδας

 

Στην πλατεία του Αμαριανού Πεδιάδος με τα αιωνόβια πλατάνια βλέπουμε μια εντυπωσιακή λιθόκτιστη κρήνη-δεξαμενή που κατασκευάστηκε με δαπάνες της κοινότητας το 1898, λίγους μήνες πριν την απελευθέρωση της Κρήτης από τους Τούρκους.

Πρόκειται για ένα ολοκληρωμένο συγκρότημα ύδρευσης κατασκευασμένο με ιδιαίτερη καλαισθησία και φροντίδα.Στο συγκρότημα αυτό κυρίαρχο στοιχείο είναι η εξαιρετικά ενδιαφέρουσα κρήνη-δεξαμενή όχι μόνο ιστορικά αλλά και από άποψη αρχιτεκτονικών και μορφολογικών στοιχείων.

Κατασκευάστηκε από την Κοινότητα Αμαριανού στις 2 Ιουλίου 1898 λίγους μήνες πριν η Κρήτη αποτινάξει τον οθωμανικό ζυγό. Είναι λιθόκτιστη με εμφανείς τις τρείς πλευρές της ενώ η τέταρτη εφάπτεται σε βράχο. Διαθέτει πέντε στόμια εκροής νερού και θυρίδα επισκέψεως του εσωτερικού χώρου της δεξαμενής.

Συνδέεται με ανοικτή στέρνα τα νερά της οποίας διοχετεύονται σε γούρνες για το πότισμα των ζώων. Βέβαια πλέον με την ανομβρία που επικρατεί στην Κρήτη σπάνια θα δει κανείς το νερό της κρήνης να τρέχει άφθονο. 

Βασικό χαρακτηριστικό της κρήνης, σύμφωνα με την αρχιτέκτονα Χρυσούλα Τζομπανάκη, είναι το πλούσιο μορφολογικά άνω τμήμα της όπου διαμορφώνεται ένα είδος θριγκού που στέφεται με προεξέχον γείσο. Το ύψος της κατασκευής αυτής είναι δυσανάλογα μεγάλο σε σχέση με το συνολικό ύψος της κρήνης. Είναι δε εμφανής η προσπάθεια νεοκλασικής διαμόρφωσης με διακοσμητικά στοιχεία όπως σταγόνες, ιωνικό κυμάτιο και ταινία με οδοντωτό κόσμημα.

Η κρήνη του Αμαριανού  έχει χαρακτηριστεί ιστορικό-διατηρητέο μνημείο άρρητα συνδεδεμένο με την ζωή και τις μνήμες των κατοίκων. Η δροσερή πλατεία όπου βρίσκεται συγκεντρώνει αρκετούς επισκέπτες τους καλοκαιρινούς μήνες που απολαμβάνουν κάτω από τη σκιά του πλατάνου την εικόνα της εντυπωσιακής αυτής κατασκευής.