Πάνω Λούμας: Μέσα από την εγκατάλειψη του αναδίδει γαλήνη, φως και ομορφιά

Ο Πάνω Λούμας αποτελεί συνέχεια του οικισμού Κάτω Λούμας κι αν κάποτε τους χώριζε απόσταση 500 μέτρων σήμερα με τα κτίσματα που υπάρχουν ανάμεσα στους δυο οικισμούς ουσιαστικά δεν τους ξεχωρίζεις.

Υπήρξαν και ο Πάνω και ο Κάτω Λούμας, σύμφωνα με το Στέργιο Σπανάκη, μετόχια κοντινών μοναστηριών που πρωτοκατοικήθηκαν από τους ενοικιαστές και καλλιεργητές των περιουσιών αυτών των μονών.

Όσο για την παράξενη ονομασία τους, αξίζει να πούμε πως έχει βυζαντινή προέλευση και προέρχεται από το λούσμα δηλαδή το λούσιμο αλλά και το λουτρό. Μάλιστα στο ευρετήριο των συμβολαίων της μονής Αρετίου αναφέρεται και στη γενική, του λουμάτου, κατά συνέπεια, κατά τον Σπανάκη η σωστή ονομασία δεν είναι ο Λούμας αλλά το Λούμα.

Κι επειδή μιλάμε για ένα τόπο εντελώς άνυδρο με μεγάλη δυσκολία εύρεσης νερού, εξάλλου αυτό το μαρτυρά και το πλήθος των κλειστών δεξαμενών που συναντάμε στην περιοχή για τη συγκέντρωση βρόχινου, είναι περίεργο που έχει όνομα που σχετίζεται με νερό, όπως είναι το λούσιμο.

Σε αυτό αν ρωτήσεις κάποιον από τους παλιούς κατοίκους θα σου απαντήσει πως δεν είναι λούσιμο με νερό αλλά από το φως του ήλιου. Αυτό το λούσιμο έδωσε το όνομα στο Λούμα.

Πράγματι και ο Πάνω και ο Κάτω Λούμας είναι οικισμοί λουσμένοι στο φως.

Αυτό δυστυχώς δεν ήταν αρκετό για να συγκρατήσει τους κατοίκους στην περιοχή. Ή έλλειψη νερού και οι δυσκολίες που συνεπάγεται οδήγησε σχεδόν όλους στο να εγκαταλείψουν τον Λούμα και να μετακινηθούν στον Άγιο Νικόλαο και κοντινά μεγάλα χωριά.

Όπως μας λέει ο Γιάννης Βασιλάκης, που συναντήσαμε στον Πάνω Λούμα να μαστορεύει με εργάτες του μια παλιά δεξαμενή, εκεί μέχρι τη δεκαετία του 1960 υπήρχε αρκετός κόσμος. Και μάρτυρας της ακμαίας εικόνας του είναι το διθέσιο, ερειπωμένο σήμερα, σχολείο, στην αυλή του παλιού ναού του Μιχαήλ Αρχαγγέλου. Εκεί βέβαια φοιτούσαν και τα παιδιά από τα γύρω χωριά.

Η αυλή του σχολείου και τα χωράφια δίπλα ήταν κάποτε γεμάτα βερικοκιές, θυμάται ο κ. Βασιλάκης, τις οποίες τιμούσαν όταν ήταν σε καρποφορία οι μαθητές τρώγοντας τα βερίκοκα τους. Σήμερα μόνο τα απομεινάρια από τα κούτσουρα τους θυμίζουν ότι υπήρχαν δέντρα στο σημείο.

Τόσο ο Πάνω όσο και ο Κάτω Λούμας ήταν επίσης γεμάτοι με αμυγδαλιές και οι κάτοικοι είχαν να λένε πως παρήγαγαν τα καλύτερα αμύγδαλα. Ούτε όμως απ αυτά τα δέντρα θα συναντήσεις σήμερα εκεί.

Όταν η κλιματική αλλαγή δεν είχε κάνει τόσο έντονη την παρουσία της σε αυτή τη γωνιά του Μεραμπέλου όσοι ζούσαν στο Λούμα καλλιεργούσαν ελιές και είχαν και λίγα αμπελάκια για να φτιάχνουν το κρασί τους. Ελαιώνες υπάρχουν και σήμερα γύρω από το χωριό όμως η ανομβρία δεν επιτρέπει να είναι παραγωγικές.

Κι επειδή η απουσία νερού από παλιά ήταν έντονη όσοι ζούσαν στο Λούμα είχαν προσαρμόσει και τη διατροφή τους σε ότι μπορεί να παράγει ο τόπος τους. Ο κ. Βασιλάκης μας περιγράφει πως επειδή δεν είχαν κηπευτικά για σαλάτα έτρωγαν τα σκιουφιχτά μακαρόνια με σταφύλι και τα κουκιά με απίδια (αχλάδια).

Ο Πάνω Λούμας διέθετε και αγροτικό ιατρείο με γιατρό, νοσοκόμα και αργότερα μαία εξυπηρετώντας κι αυτό όλα τα γύρω χωριά.

Σήμερα στον Πάνω Λούμα ζουν τόσο λίγοι άνθρωποι που τους μετράς στα δάκτυλα του ενός χεριού. Τα όμορφα και μεγάλα καμαρόσπιτα με τα μεγάλα τζάκια καταρρέουν το ένα μετά το άλλο ενώ αγριοσυκιές φυτρώνουν στις αυλές και το εσωτερικό τους. Κάποιοι λίγοι που κατάγονται από εκεί και ζουν σε άλλες περιοχές έχουν αναστήσει τα πατρικά τους σπίτια και τα επισκέπτονται τακτικά γιατί παρά τις δυσκολίες αγαπούν τον τόπο τους και θέλουν να βρίσκονται κοντά του.

Μέχρι πρόσφατα εκεί λειτουργούσε και μια μικρή ταβέρνα απ όπου έβλεπες τη θάλασσα και συγκέντρωνε κάμποσο κόσμο. Πλέον κι αυτή έχει βάλει λουκέτο.