Η "Κυρά της Κάντια" αποκάλυψε την ιστορία της στον τόπο καταγωγής της δια χειρός Μιχαήλ Βρεττάκη

Στη Βιέννη δεν έκρυβαν πως η μεγάλου μεγέθους εικόνα της Παναγίας που δεσπόζει σε περίοπτη θέση στον Ιερό Ναό του Αγίου Μιχαήλ των Βαρναβιτών προέρχεται από την Κρήτη. Στην Κρήτη όμως κανείς δεν είχε αναζητήσει την ιστορία αυτής της εικόνας ενώ οι περισσότεροι αγνοούσαν ακόμα και την ύπαρξη της.

Τύχη αγαθή ή θέλημα θεού, όπως κι αν το χαρακτηρίσει κανείς, υπηρέτησε στην πρεσβεία της χώρας μας στην Αυστρία ο Ηρακλειώτης οικονομικός και εμπορικός ακόλουθος Μιχαήλ Ι. Βρεττάκης ο οποίος όχι μόνο αναζήτησε το παρελθόν αυτής της σπουδαίας εικόνας αλλά με τη στήριξη της Ιεράς Αρχιεπισκοπής Κρήτης και της Ενορίας Αγίου Δημητρίου Λιμένος Ηρακλείου το αποτύπωσε, μαζί με πλήθος τεκμηρίων, σε μια πολυτελή έκδοση που φέρει τον τίτλο «Η ΚΥΡΑ ΤΗΣ ΚΑΝΤΙΑ-Μια ξενιτεμένη εικόνα της Παναγίας από την Κρήτη στη Βιέννη».

Με μεθοδικότητα ερευνητή, αναζήτησε αρχειακές πηγές, τεκμηριώνοντας πλήρως τα γραφόμενα του και ανασυνθέτοντας την πορεία που ακολούθησε η πολύτιμη και θαυματουργή εικόνα από την εκκλησία του Αγίου Νικολάου των Τσαγκάρηδων στο Ηράκλειο ως την εκκλησία του Αγίου Μιχαήλ στη Βιέννη.

Όπως περιγράφει ο κ. Βρεττάκης στο βιβλίο του, όλα ξεκίνησαν όταν κατά την πολυετή πολιορκία της πόλης του Ηρακλείου από τους Οθωμανούς, τότε Κάντια, οι Βενετοί ζήτησαν τη συνδρομή χριστιανικών κρατών της Ευρώπης για να τη διασώσουν από τους αλλόθρησκους.

Ο αυστριακός αυτοκράτορας Λεοπόλδος Α΄ απέστειλε τα τελευταία χρόνια της πολιορκίας 2.400 στρατιώτες, υπό τον στρατηγό Κίλμανσεγκ στην Κρήτη.

Δυστυχώς η Κάντια έπεσε στα χέρια των Οθωμανών και όταν έγινε η παράδοση ο Βενετός αρχιστράτηγος Φραντσέσκο Μοροζίνι έφυγε παίρνοντας μαζί του, μεταξύ άλλων, την Τιμία Κάρα του Αγίου Τίτου, (επεστράφη το 1966) και την εικόνα της Μεσοπαντήτισσας που παραμένει στην εκκλησία Santa Maria della Salute στην Ιταλία.

Η εικόνα της Κυράς της Κάντια βρισκόταν στον ενοριακό ναό του Αγίου Νικολάου των Τσαγκάρηδων, στην συμβολή των οδών Μητσοτάκη και Μονής Αγκαράθου. Ήταν, σύμφωνα με μαρτυρίες, θαυματουργή και με βάση περιγραφή του Ιταλού βοηθού του Αυστριακού Στρατηγού, την οποία παραθέτει ο κ. Βρεττάκης, ήταν εκείνη που είχε ειδοποιήσει στη διάρκεια της πολιορκίας πως οι Οθωμανοί έσκαβαν τούνελ κάτω από το ναό για να τον ανατινάξουν. Η εικόνα τότε είχε πέσει από τη θέση της χωρίς αιτία, οι πιστοί άκουσαν το θόρυβο, κινητοποιήθηκαν, ζήτησαν στρατιωτική συνδρομή, και έτσι κατάφεραν να αποτρέψουν τα σχέδια των Οθωμανών.

Όταν κατακτήθηκε η Κάντια και αποχωρούσαν τα αυστριακά στρατεύματα ένας ιερέας για να σώσει την εικόνα της Παναγίας την πήρε και ζήτησε από τον Αυστριακό Στρατηγό να του επιτρέψει να ταξιδέψει μαζί του στην Αυστρία συνοδεύοντας την εικόνα. Έτσι κι έγινε, μόνο που ο ιερέας πέθανε εν πλω.Η εικόνα ωστόσο δεν χάθηκε, μεταφέρθηκε στη Βιέννη το 1672 και τοποθετήθηκε στο ναό του Αγίου Μιχαήλ.

Ο εν λόγω ναός βρίσκεται στο κέντρο της Βιέννης κι εκεί σχεδιάστηκε κεντρικός βωμός για να τοποθετηθεί η Παναγία της Κάντια με ένα μνημειώδες γλυπτό αναπαράστασης της καθόδου των αγγέλων από την οροφή. Η εικόνα μπήκε στο κέντρο υποβασταζόμενη από Χερουβείμ και πλαισιωμένη από τους Ευαγγελιστές καθώς και τους Αγίους Σεβαστιανό και Ρόκο που θεωρούνται προστάτες από την πανώλη. Κάτω από την εικόνα μπήκαν οι επτά σφραγίδες τη Αποκάλυψης με τη σύνθεση να συμπληρώνουν επίχρυσα ακτινωτά φωτοστέφανα και μια κορώνα. Στην είσοδο του βωμού, δεξιά και αριστερά, τοποθέτησαν ως φύλακες δυο Σεραφείμ.

Η εικόνα της Παναγίας έχει φιλοτεχνηθεί σε ξύλο κυπαρισσιού, περί το 1540, κι έχει διαστάσεις 105 εκ. ύψος και 77 εκ. πλάτος, φέρει την επιγραφή ΜΡ ΘΥ (Μήτηρ Θεού) και τη λέξη ΟΔΗΓΗ-ΤΡΙΑ. Ανήκει στη λεγόμενη Κρητική Σχολή και θεωρείται γνήσιο αντίγραφο του τύπου της Οδηγήτριας του Ευαγγελιστή Λουκά. Όλα τα συγγράμματα του ναού αναφέρουν πως προέρχεται από την Κάντια.

Στη Βιέννη έγινε γνωστή και ιδιαίτερα αγαπητή εξαιτίας των θαυμάτων της την περίοδο που μάστιζε τον τόπο η πανώλη.

Η περιπέτεια μεταφοράς της στη Βιέννη δεν ήταν όμως η μοναδική που έζησε η Κυρά της Κάντια καθώς το 1975 εκλάπη από συλλέκτες έργων τέχνης και βρέθηκε δυο χρόνια αργότερα, κατόπιν επισταμένων ερευνών. Μάλιστα η επιστροφή της στον Άγιο Μιχαήλ, έγινε με μια μεγαλειώδη πομπή εκκλησιαστικών και λοιπών Αρχών της πόλης, μέσω της κεντρικότερης οδού της Βιέννης.

Στο βιβλίο του Μιχαήλ Βρεττάκη πέρα από την ιστορία της εικόνας της Παναγίας μπορεί να βρει ο αναγνώστης, σε μετάφραση στην ελληνική γλώσσα, τον ύμνο οκτώ στροφών που συνετέθη και έψαλαν, δυο φορές την ημέρα και πριν το κήρυγμα της εκκλησίας, στη χάρη της Κρητικιάς Παναγίας.

Την έκδοση συμπληρώνουν, μεταξύ άλλων, μεταφράσεις τεκμηρίων που επιβεβαιώνουν την καταγωγή της εικόνας αλλά και το πώς μεταφέρθηκε στη Βιέννη και φυσικά φωτογραφικό υλικό. Να σημειώσουμε πως η επίσημη παρουσίαση του βιβλίου θα πραγματοποιηθεί τον Οκτώβριο τις ημέρες γιορτής του Αγίου Δημητρίου στο Ηράκλειο.