Του Τσούλη το μνήμα στο Λάκκο της Χορτασάς στα Λασιθιώτικα βουνά

 

Σε πανοραμικό σημείο στη θέση Λάκκος της Χορτασάς, πάνω στα Λασιθιώτικα βουνά, σε μια στροφή του αγροτικού δρόμου απ' όπου μπορεί κανείς να συνεχίσει περπατώντας το μινωικό μονοπάτι που συνέδεε το Δικταίο Άντρο με την αρχαία Λύκτο, βλέπουμε του Τσούλη το μνήμα.

Ένας μεγάλος σωρός από πέτρες και μια πέτρινη στήλη, που με μισοσβησμένα γράμματα ενημερώνει το διαβάτη ότι εκεί είναι ο τόπος εκτέλεσης του Τσούλη Αγά, λειτουργούν ως μνήμα.

Ο Τσούλης είναι καταγεγραμμένος στην ιστορία ως ένας διαβόητος  γενίτσαρος, (τουρκοκρητικός) που ζούσε στους Ασκούς Πεδιάδος.

Ο πατέρας του ήταν από την Κάτω Βάθεια και η μάνα του από τη Ζήντα.

Σε εκείνον λοιπόν τον αγά είχε ανατεθεί να διαχειρίζεται τους  φόρους της Επαρχίας Λασιθίου.

Η εξουσία που είχε στα χέρια του όμως δεν περιοριζόταν στα οικονομικά, επί των οποίων η εντιμότητα για εκείνον ήταν άγνωστη λέξη.

Όπως γράφει σε σχετικό δημοσίευμα του ο Νίκος Ψιλάκης, δεν άφηνε τίποτα όρθιο ούτε στην επαρχία Πεδιάδας ούτε στο Λασίθι. Πήγαινε με το έτσι θέλω και θέριζε τα σπαρτά των χωρικών ενώ μάζευε ελιές που δεν του ανήκαν. Για να αποφύγει τις κατηγορίες για την παράνομη και ανέντιμη δράση του είχε μάλιστα σκαρφιστεί ένα έξυπνο τέχνασμα: πετάλωνε ανάποδα το άλογο του και οι αγρότες έβλεπαν τα αποτυπώματα του στο δρόμο και κινούνταν προς λάθος κατεύθυνση για να εντοπίσουν το δράστη της κλοπής της σοδιάς τους.

Και δεν έφτανε αυτό αλλά δεν άφηνε κοπέλα για κοπέλα στην περιοχή χωρίς να την ατιμάσει.

Όλα αυτά και ο σκληρός χαρακτήρας του έγιναν αιτία και μια ανοιξιάτικη μέρα του 1817 ομάδα ντόπιων αποφάσισε να τον εκτελέσει.

Άλλοι λένε πως τον σκότωσαν με πιστόλι άλλοι πως τον έριξαν από το άλογο του στη θέση Λάκκος της Χορτασάς. Σκοτωμένο πια, τον αποκεφάλισαν και έβαλαν το κεφάλι του σ' ένα τσουβάλι, το φόρτωσαν στο άλογο του και το έδιωξαν να γυρίσει πίσω στο κονάκι του, στους Ασκούς. 

Μια από τις παραδόσεις που διασώζεται αναφορικά με το θάνατο του αναφέρει πως ο Μιχάλης Μπούμπος, από τον οικισμό της Αγίας Πελαγίας, του οποίου πλέον έσβησαν τα ίχνη από το χάρτη, ήταν εκείνος που τον σκότωσε, αν και στην ενέδρα συμμετείχαν περισσότερα παλικάρια.

Στο σημείο που θάφτηκε το ακέφαλο σώμα του στήθηκε "ανάθεμα" δηλαδή περνούσε ο κόσμος κι έριχνε πέτρες, που σιγά σιγά σχημάτιζαν ένα μεγάλο σωρό,  τιμωρώντας με αυτό τον τρόπο το σκληρό και ανήθικο Τσούλη και μετά το θάνατο του.

Βέβαια οι πέτρες αυτές απομακρύνθηκαν όταν άνοιξε στην περιοχή ο δρόμος όμως οι ντόπιοι που ήθελαν να παραμείνει ζωντανή η ιστορία τους φρόντισαν όσες βρήκαν να τις επανατοποθετήσουν προσθέτοντας κι άλλες ώστε το ανάθεμα να πάρει και πάλι μορφή και να θυμίζει ποια τιμωρία επιφυλάχθηκε σε αυτόν τον τρομερό γενίτσαρο.

Μάλιστα για τον Τσούλη είχε γραφτεί και τραγούδι που τραγουδούσαν με διάφορες παραλλαγές οι κάτοικοι όλων των γύρω χωριών.

Δείτε επίσης:

Η Αγία Πελαγία στο Οροπέδιο Λασιθίου-Λειτούργησε ως μικρό μοναστήρι και δίπλα του υπήρχε οικισμός