Η πέτρα της θυσίας του Αγαμέμνονα στην Πολυρρήνια Κισσάμου

«Να πάνω σε αυτή την πέτρα ο Αγαμέμνονας ετοιμαζόταν να κάνει θυσία όταν έμαθε πως έγινε στάση στο πλοίο του κι αναγκάστηκε να φύγει χωρίς να την ολοκληρώσει». Αυτό μας είπε ο επίτροπος από την Ενορία της Πολυρρήνιας δείχνοντας μας την τεράστια λαξευμένη πέτρα, στην νότια πλευρά του ναού των Αγίων 99 Μαρτύρων, στο λόφο όπου βρίσκεται ο αρχαιολογικός χώρος της αρχαίας Πολυρρήνιας.

Στην  περιοχή αυτή, αναφέρει ο μύθος πως, βρέθηκε ο Αγαμέμνονας επιστρέφοντας από την Τροία. Εκεί που σήμερα δεσπόζει ο ναός των Αγίων 99 Μαρτύρων και στους γύρω χώρους υπήρχε αρχαίος ναός, μάλλον, αφιερωμένος στην θεά Αρτέμιδα ή Δίκτυννα, υλικό του οποίου χρησιμοποιήθηκε για το κτίσιμο του χριστιανικού ναού.

Όταν γυρνούσε από την Τροία, έχοντας πετύχει μεγάλη νίκη, ο Αγαμέμνονας έδεσε το πλοίο στα Νωπήγια και κατευθύνθηκε προς το ναό της Αρτέμιδος. Ετοίμασε ότι χρειαζόταν για να κάνει τη θυσία του. Λίγο όμως πριν ξεκινήσει έμαθε πως οι σκλάβοι του πραγματοποίησαν στάση βάζοντας φωτιά στο πλοίο. Έτσι κακήν κακώς παράτησε τη θυσία στη μέση για να τρέξει να σώσει το πλεούμενο του και να αποκαταστήσει την τάξη.

Να σημειώσουμε πως από εκείνη την ανολοκλήρωτη θυσία προέκυψε και η φράση "τελείν Κρητικήν θυσίαν" που θέλει να πει πράξη που ποτέ δεν ολοκληρώθηκε κι έμεινε στη μέση.

Η πέτρα που σήμερα δείχνουν οι ντόπιοι ως το βωμό πάνω στον οποίο θα γινόταν η θυσία αποτελεί τμήμα του τοίχου του χριστιανικού ναού και μάλιστα ξεχωρίζει λόγω του μεγέθους της από τις υπόλοιπες στο ίδιο σημείο. 

Στην πραγματικότητα κάτι που να πιστοποιεί πως την άγγιξαν τα χέρια του Αγαμέμνονα και ότι την προόριζε για βωμό  δεν υπάρχει όμως η εικόνα που έχουν γι αυτήν οι κάτοικοι της Πολυρρήνιας είναι ωραία και ενδιαφέρουσα κι έτσι σας τη μεταφέρουμε.

Για την ιστορία να πούμε πως η Πολυρρήνια αναφέρεται από τον Όμηρο ανάμεσα στις 100 ισχυρότερες πόλεις της Κρήτης. Λέγεται πως το πολιτικό της σύστημα ήταν ίδιο με εκείνο της Σπάρτης, με πολλά στοιχεία δανεισμένα από τους Λάκωνες, πράγμα που μπορεί να εξηγήσει και την επιλογή του Αγαμέμνονα να σταματήσει εκεί στο ταξίδι της επιστροφής για να κάνει την ευχαριστήρια θυσία του.

Λιμάνια της Πολυρρήνιας ήταν η Κίσσαμος και η Φαλάσαρνα ενώ η πόλη διατηρούσε στενή εμπορική σχέση με τη Σπάρτη, τη Μήλο, τη Ρόδο, τη Θήβα, τις ακτές της Ιωνίας και την Αίγυπτο.

Ελένη Βασιλάκη

Ο νάος των Αγίων 99 Πατέρων. Η πέτρα της παρολίγον θυσίας διακρίνεται στο νότιο τοίχο στη γωνία, κοντά στο ιερό χαμηλά

Το αρχαίο ιερό στην πίσω πλευρά του Ιερού των Αγίων 99 Μαρτύρων