Αγία Παρασκευή: Το μικρό ξωκλήσι όπου ασκήτεψε ο τελευταίος ασκητής των Αστερουσίων

 

Κατηφορίζοντας από τον ερειπωμένο οικισμό του Πλατανιά, στο άγριο και τραχύ τοπίο των Αστερουσίων, και πριν φθάσουμε στους Παρανύμφους συναντάμε ένα μικρό ξωκλήσι αφιερωμένο στην Αγία Παρασκευή που έδωσε το όνομα του σε παρακείμενο φαράγγι κι είναι από τα κτίσματα εκείνα που δεν μπορείς να μην σταματήσεις και να θαυμάσεις.

Μοιάζει με ένα λευκό περιστέρι που στέκει δίπλα στους βράχους για να ξαποστάσει ώστε να πάρει δυνάμεις και να πετάξει ξανά στους ουρανούς. Ξέρει πως στον τόπο εκείνο δεν υπάρχει σκιά αλλά υπάρχει κάτι που αποζητά πιότερο κι από τα δέντρα, την ερημιά και τη γαλήνη της απομόνωσης.

Ίσως αυτά τα στοιχεία της περιοχής να οδήγησαν και τον ασκητή Νεόφυτο Μακράκη να το επιλέξει να περάσει εκεί ένα κομμάτι του ασκητικού του βίου. Είχε μονάσει στη Μονή Κουδουμά αλλά έκανε περάσματα επίσης από τον Άγιο Νικήτα, τον Πλατανιά, τον Άγιο Αντώνιο, κ.α. απομονωμένα σημεία των Αστερουσίων.

Πηγή φωτογραφίας Ν. Ψιλάκης Μοναστήρια και Ερημητήρια της Κρήτης

Σύμφωνα με πληροφορίες που συγκέντρωσε ο Νικόλαος Μαθιουδάκης, το εκκλησάκι της Αγίας Παρασκευής χρονολογείται στα τέλη του 18^ου με αρχές του 19^ου αιώνα. Πιθανόν να κτίστηκε στα θεμέλια παλαιότερου ναού, όπως αναφέρει ο εφημέριος των Παρανύμφων π. Γεώργιος Βακωνάκης. Κτήτορες του, σύμφωνα με το Μιχάλη Μιχελάκη, ήταν ο Στυλιανός Τριγωνάκης και ο Μιχάλης Μπικάκης ενώ εγκαινιάσθηκε, κατά μαρτυρία του  π. Γεωργίου, από τον τότε Επίσκοπο Γορτύνης και Αρκαδίας το μακαριστό Βασίλειο Μαρκάκη.

Στο ερειπωμένο κτίσμα, τμήμα της τοιχοποιίας του οποίου διακρίνεται στη ρίζα του βράχου, ζούσε ένας από τους τελευταίους, ίσως και ο τελευταίος ασκητής των  Αστερουσίων, σύμφωνα με το λαογράφο Γιώργο Σταματάκη, ο Νεόφυτος Μαρκάκης. Ασκήτεψε 2-4 χρόνια εκεί, τη δεκαετία του 1940.

Όπως περιέγραψαν στον κ. Μαθιουδάκη ηλικιωμένοι ενορίτες των Παρανύμφων, στη μικρή αυλίτσα του ναού ο Νεόφυτος διατηρούσε περβολάκι με λίγα κηπευτικά και είχε φυτέψει  διάφορα λουλούδια. 

Σύμφωνα δε με όσα διηγήθηκε στο e-storieskritis.gr ο καταγώμενος από τους Παρανύμφους Ζαχαρίας Μιχελάκης, ο Νεόφυτος ήταν ένας αγαθός και ήρεμος άνθρωπος. Θυμάται αμυδρά, μικρό παιδί ακόμα, η μητέρα του να βοηθά το Νεόφυτο να απαλλαγεί από τις ψείρες που είχε κολλήσει και τον βασάνιζαν. Τον είχε λούσει με πετρέλαιο (δεν υπήρχαν σκευάσματα τότε να προμηθευτεί από το φαρμακείο) και μετά τον είχε κουρέψει. 

Επίσης υπάρχει άλλη μια διήγηση τόσο από τον π. Γεώργιο όσο και από τον Μιχάλη Μιχελάκη που αναφέρει πως ο Νεόφυτος είχε συναντήσει κάτοικο της περιοχής και του είχε πει πως τα πόδια του είχαν πρηστεί και πονούσαν πολύ. Με έκπληξη εκείνος διαπίστωσε πως ο ασκητής φορούσε σανδάλια με δερμάτινα λουριά που τα είχε σφίξει πολύ και τα πόδια του είχαν γεμίσει πληγές, οι οποίες είχαν μολυνθεί και είχαν προκαλέσει πρήξιμο. Του έκοψε τα λουριά και του έπλυνε τις πληγές με κρασί ρωτώντας τον πως δεν κατάλαβε ότι το πρόβλημα το είχαν προκαλέσει τα λουριά; με το Νεόφυτο να του απαντά: "Λες ευλογημένε να έφταιγαν τα λουριά;"

Το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, να σημειώσουμε πως είναι μονόχωρο και ιδιαίτερα λιτό στο εσωτερικό του. Δεν διαθέτει τέμπλο παρά μόνο ένα ξύλινο χαμηλό θωράκιο πάνω στο οποίο, αλλά και στη βάση του, έχουν τοποθετηθεί λίγες φθαρμένες από το χρόνο και την υγρασία εικόνες. Ανήκει στην ενορία των Παρανύμφων και παλαιότερα υπήρξε μετόχι της Μονής Κουδουμά.

Ένα μικρό σήμαντρο στην είσοδο του, στηριγμένο σε ένα απομεινάρι τοίχου, και λίγες ξερολιθιές πλαισιώνουν το εκκλησάκι.

Υποβλητικό μέσα στην απλότητα του στέκει εκεί για να μας θυμίζει γιατί τόσοι πολλοί και σπουδαίοι ερημίτες είχαν επιλέξει αυτόν τον τόπο για να ασκητέψουν και να βρεθούν κοντά στο Θεό.

Δεν είναι τυχαίο που η περιοχή των Αστερουσίων αποκαλούνταν "Ερημούπολη" από τους Βενετούς. Ήταν ο ιδανικός τόπος για να δοκιμάσουν τις αντοχές τους, να αφιερωθούν απερίσπαστοι στην προσευχή τους, μακριά από τους ανθρώπους και τη ζωή που απαρνήθηκαν.