Ομάλα Μυλοποτάμου: Ένα όμορφο χωριό με παραδοσιακό χρώμα και παρελθόν (Φωτογραφίες)

 

Πολύ κοντά στο Γαράζο Μυλοποτάμου, πάνω σε μικρό ύψωμα πνιγμένο στο πράσινο, βρίσκεται η Ομάλα, ένας μικρός παραδοσιακός οικισμός υψηλής πολιτιστικής αξίας με το δικό του χρώμα και ιστορία.

Δεν χρειάζεται κανείς να γνωρίζει πως τις ρίζες αυτού του χωριού τις συναντάμε αιώνες πριν. Μια βόλτα στα στενά πλακόστρωτα δρομάκια του, με τα εντυπωσιακά ακόμα και στην ερειπώδη κατάσταση που βρίσκονται κτίσματα, αρκεί.

Παλιά σπίτια πετρόκτιστα, δίπατα, με καμάρες, όμορφα λαξευμένα πελέκια, δοκάρια χοντρά από κυπαρίσσια που άντεξαν στο χρόνο, όταν οι στέγες κατέρρευσαν, μαρτυρούν ένα χωριό που ευημερούσε, με ανθρώπους νοικοκυραίους που είχαν, όπως λέμε, τη σειρά τους.

Σήμερα δυστυχώς σε μόνιμη βάση στην Ομάλα, όπως μας ανέφεραν άνθρωποι που κατάγονται από εκεί αλλά ζουν στο Γαράζο, διαμένει μόνο μια ηλικιωμένη γυναίκα. Παρά την ηλικία της και τα προβλήματα υγείας που αντιμετωπίζει αρνείται να εγκαταλείψει το χωριό της, μένει εκεί και φυλάει Θερμοπύλες.

Βέβαια και οι περισσότεροι που κατάγονται από την Ομάλα αλλά δεν ζουν μόνιμα εκεί επισκέπτονται σχεδόν καθημερινά το χωριό είτε για να καλλιεργήσουν τις περιουσίες τους και να φροντίσουν τα ζώα τους είτε απλά για να γαληνέψει η ψυχή τους.

Αυτό εξάλλου αισθάνεται όποιος βρεθεί εκεί ακόμα κι αν δεν γεννήθηκε στην Ομάλα. Είναι ένα χωριό φωτεινό και ήσυχο ενώ εντύπωση προκαλεί η καθαριότητα του. Βέβαια γνωρίζοντας πως στο χωριό ιδρύθηκε και λειτουργεί από το 2013 Πολιτιστικός Σύλλογος από Ομαλιανούς που μπορεί να μην ζουν στην Ομάλα αλλά ενδιαφέρονται για τον τόπο τους, καταλαβαίνουμε πως προκύπτει αυτή η εικόνα.

Το πρώτο που βλέπει όποιος την επισκεφθεί είναι η εκκλησία του Αγίου Δημητρίου με το αιωνόβιο κυπαρίσσι στην αυλή της που θεωρείται ιερό και στενά συνιφασμένο με τον προστάτη του Άγιο Δημήτριο. Το κτίσμα του ναού ανακαινίσθηκε το 1742 άρα κτίστηκε τουλάχιστον κατά την περίοδο της Βενετοκρατίας.

Ο μονόχωρος και καμαροσκεπής ναός φέρει στο εσωτερικό του επιγραφή που αναφέρει: «Ανακαινίσθη ο Θείος και Πάνσεπτος Ναός ούτος υπό Νικολάου Ιερέως του Αγλαδά- και των τέκνων αυτού. Μνήσθητι Κύριε εν τη Βασιλεία Σου -  εν μηνί  Αυγούστω 1742».

Πράγματι ο εν λόγω οικισμός έχει ρίζες που μας μεταφέρουν πίσω στη Βενετοκρατία καθώς, σύμφωνα με τον Στέργιο Σπανάκη, αναφέρεται από τον Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 ως Omala ενώ με την ίδια ονομασία τον βρίσκουμε και στην απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα.Αργότερα στην οθωμανική απογραφή του 1671 τον χάνουμε και το συναντάμε ξανά στο έργο Κρητικά του Μιχαήλ Χουρμούζη, το 1842.

Λόγω της θέσης της η Ομάλα υπήρξε σε δύσκολους καιρούς λημέρι επαναστατών. Δεν είναι τυχαίο το ότι οι Οθωμανοί έκαψαν τουλάχιστον δυο φορές το χωριό. Οι Γερμανοί πάντως δεν κατάφεραν να πατήσουν πόδι εκεί παρότι κυνήγησαν τους αντάρτες που κατέφευγαν στην περιοχή για να κρυφτούν.

Ο ηλικιωμένος Χαράλαμπος Φοδελιανάκης, που κατάγεται από την Ομάλα, θυμάται πως την εποχή που εκείνος ήταν παιδί το χωριό είχε 35 μαθητές δημοτικού σχολείου.

Οι άνθρωποι που ζούσαν εκεί καλλιεργούσαν τη γη τους, έσπερναν και θέριζαν διατηρώντας παράλληλα ζώα ώστε να μπορούν να καλύπτουν όλες τις ανάγκες τους με τα ίδια τους τα χέρια.

Ο ίδιος αναφέρει πως υπήρχε και ενετικός πύργος στην Ομάλα από τον οποίο όμως δεν διασώθηκε τίποτα.