Το πετρόκτιστο μονότοξο γεφύρι στη θέση Κακιά Ράχη στα Αϊτάνια

 

Στην περιοχή που οι ντόπιοι ονομάζουν Κακιά Ράχη και στο δρόμο που ενώνει τα Αϊτάνια Χερσονήσου με το Σκαλάνι συναντάμε ένα εντυπωσιακό μονότοξο γεφύρι που κτίστηκε την περίοδο αυτονομίας της Κρήτης.

Κάτω από το πέτρινο γεφύρι διέρχεται ο ποταμός Καρτερός, που καταλήγει στη θάλασσα. Την παρουσία μεγάλων ποσοτήτων νερού κατά το παρελθόν δικαιολογεί και η παρουσία ερειπωμένου νερόμυλου σε κοντινή απόσταση.

Η μονότοξη γέφυρα των Αϊτανίων, σύμφωνα με την αρχιτέκτονα Χρυσούλα Τζομπανάκη, στηρίζεται σε λίθινα βάθρα θεμελιωμένα στις χωμάτινες παρειές του ποταμού Καρτερού.Το μεγάλο τόξο της είναι καλοσχηματισμένο κι έχει δομηθεί με λαξευμένους λίθους.

Στο ύψος της στάθμης του δρόμου είναι τοποθετημένη πέτρινη διακοσμητική μαρκίζα πάνω από την οποία υπάρχει πέτρινο προστατευτικό στηθαίο, ύψους περίπου 70 εκατοστών.

Στο κατάστρωμα της γέφυρας, το οποίο έχει διαμορφωθεί με κλίσεις, βλέπουμε ακόμα τμήματα του παλαιού πρώτου λιθόστρωτου δαπέδου της.

Η γέφυρα είναι σε χρήση ως τις μέρες μας κι είναι ο κύριος δρόμος που χρησιμοποιούν οι κάτοικοι κατευθυνόμενοι προς τα ανατολικά του Ηρακλείου.Δυστυχώς η πλούσια βλάστηση που υπάρχει μέσα στο ποτάμι και στις άκρες της γέφυρας κρύβει την ωραία αρχιτεκτονική της.

Στο πλάι της έχει διαμορφωθεί σημείο χαλάρωσης, με πέτρινο τραπέζι και παγκάκια, ενώ πιο πάνω, κάτω από ένα γιγάντιο πλατάνι, υπάρχει πέτρινη βρύση νεότερης κατασκευής.

Αξίζει ν' αναφέρουμε πως οι λιθόδμητες γέφυρες στην Κρήτη έχουν συνήθως επιμελημένη κατασκευή, στέρεα θεμελίωση και ισχυρό σώμα. Αν και τις έφτιαχναν σε ποτάμια, επειδή από εκεί διέρχονταν οι περισσότεροι οδικοί άξονες και οι περισσότερες είχαν θεμελιωθεί σε σαθρά κροκαλοπαγή εδάφη, διατηρήθηκαν σε καλή κατάσταση ως τις μέρες μας. Σε αντίθεση με τις σύγχρονες γέφυρες από μπετόν που μετά από λίγα χρόνια χρήσης εμφανίζουν φθορές που τις καθιστούν επικίνδυνες.