Ο βυζαντινός ναός της Παναγίας Κεράς στο Σάρχο Μαλεβιζίου (φωτογραφίες)

 

Αγαπούν και τιμούν ξεχωριστά στον οικισμό του Σάρχου το βυζαντινό ναό της Παναγίας Κεράς, τον οποίο συναντάμε έξω από το χωριό,  δίπλα σε μια καταπράσινη ρεματιά, κουρνιασμένο στην αγκαλιά μιας τεράστιας μυρτιάς.

Πρόκειται για κτίσμα το οποίο οικοδομήθηκε σε  διαφορετικές φάσεις με το πρώτο τμήμα του να χρονολογείται στον 14^ο αιώνα.

Όλες οι ενδείξεις μαρτυρούν πως εκεί λειτουργούσε ένα μονύδριο, καθώς λίγα μέτρα από το ναό σώζονται ερείπια κελιού. Δε γνωρίζουμε πότε έπαψε να υφίσταται ως μονή και εγκαταλείφθηκε.

Το αρχικό κτίσμα ήταν ένας μονόχωρος καμαροσκεπής ναός αφιερωμένος στο γενέθλιο της Θεοτόκου. Στη συνέχεια, τον 15^ο αιώνα, φέρεται η είσοδος που είχε στα βόρεια να μετατράπηκε σε παράθυρο να προστέθηκε το κομμάτι του ναού που βλέπουμε από εκεί και κάτω, με μια νέα θύρα, ενώ κτίστηκε δίπλα κι ένα ακόμα κλίτος που αφιερώθηκε στους Αγίους Αποστόλους.

Το πρώτο κλίτος που σηματοδότησε εκκλησιαστική παρουσία στο σημείο ήταν τοιχογραφημένο και σήμερα σώζονται μικρά κομμάτια από το διάκοσμο του, στο ιερό και στην καμάρα, μέχρι το σημείο όπου έγινε η προσθήκη κτίσματος, όχι όμως σε καλή κατάσταση.

Δεν αποκλείεται τοιχογραφίες να έγιναν και στο δεύτερο και μεταγενέστερο κλίτος, οι οποίες στη συνέχεια καλύφθηκαν από επίχρισμα, το οποίο δεν έχει καθαιρεθεί για να φανεί τι υπάρχει πίσω του.

 

Στο εσωτερικό του ναού έγινε μια πρώτη προσπάθεια διάσωσης των τοιχογραφιών, κάποιες εκ των οποίων έχουν καλυφθεί σήμερα από γάζες ενώ η οροφή του πρώτου κλίτους, που κινδύνευε να καταρρεύσει, φέρει στηρίγματα χωρίς να έχουν γίνει ολοκληρωμένες εργασίες αποκατάστασης.

Aυτό που κυρίως εντυπωσιάζει τον επισκέπτη της Παναγίας Κεράς είναι τα δυο θυρώματα της και κυρίως αυτό στη δυτική πλευρά, με το εντυπωσιακό λιθανάγλυφο που πλαισιώνει την είσοδο.

Και εκείνο στη βόρεια πλευρά είναι όμορφο και πολύ διαφορετικό αφού έχει αετωματικό χαρακτήρα αναγεννησιακού ρυθμού αναγράφοντας μάλιστα και τη χρονολογία 1635, πράγμα που μας κάνει να καταλάβουμε πως εδώ είχαμε οικοδομικές εργασίες σε τρείς τουλάχιστον φάσεις.

Ιδιαίτερο είναι και το λιθανάγλυφο αγιοθύριδο στο νότιο κλίτος.

Το 2012 ο Δήμος Μαλεβιζίου, με δαπάνες της τότε δημοτικής αρχής του Κώστα Μαμουλάκη, πραγματοποίησε, σε συνεργασία με την 13η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, εργασίες στήριξης του ναού και του περιβάλλοντα χώρου του που κινδύνευαν να καταρρεύσουν.

Τότε φτιάχτηκε πέτρινο τοιχίο αντιστήριξης και κανάλι απορροής υδάτων μια και τα πλούσια νερά της περιοχής είχαν δημιουργήσει το πρόβλημα στατικότητας στο κτίσμα. Παράλληλα στρώθηκε με τσιμέντο το ανηφορικό στενό δρομάκι που οδηγεί στο ναό ώστε να υπάρχει πρόσβαση των πιστών όλο το χρόνο.

 

Ωστόσο οι εργασίες αυτές στήριξαν το έδαφος όπου είναι κτισμένος ο ναός αλλά δεν διέσωσαν πλήρως το κτίσμα το οποίο χρειάζεται πολύ περισσότερα για να μιλάμε για πλήρη αναστήλωση και αποκατάσταση.

Ενδιαφέρον παρουσιάζει και η μυρτιά με το πλούσιο φύλλωμα της που αγκαλιάζει σχεδόν το μισό ναό και μάλιστα το παλιότερο τμήμα του. Κάτω από τη μυρτιά έχουν τοποθετήσει την καμπάνα της εκκλησίας που είναι απομεινάρι βόμβας του Β Παγκοσμίου Πολέμου η οποία βρήκε νέα χρήση εν καιρώ ειρήνης.