Το σπήλαιο Βρέικο στους Πεύκους Σητείας-Μετρά αιώνες ανθρώπινης παρουσίας

Το σπήλαιο Βρέικο ή λατσίδα Βρέικο βρίσκεται σε κοντινή απόσταση, βόρεια, από το χωριό Πεύκοι Σητείας.

Τόσο στο Βρέικο ,όσο και στο γειτνιάζοντα σε αυτό σπήλαιο Απολούστρες, έχουν εντοπιστεί αρχαιολογικά ευρήματα που καταδεικνύουν την ανθρώπινη παρουσία εδώ και πολλούς αιώνες.

Ο Ελευθέριος Πλατάκης τα αναφέρει μεταξύ των πέντε σπηλαίων των Πεύκων ενώ καταγράφονται και σε χάρτες ως τουριστικοί προορισμοί, με διαμορφωμένα μονοπάτια και σηματοδότηση.

Ούτε ωστόσο ο Πλατάκης ούτε κανείς από τους ηλικιωμένους κατοίκους της περιοχής και ερευνητές έχει διασώσει κάποια μαρτυρία αναφορικά με την προέλευση του ονόματος του σπηλαίου, που μοιάζει να είναι ανθρωπωνυμική.

Το σπηλαιοβάραθρο του Βρέικου έχει δύο εισόδους και αναπτύσσεται σε τρία επίπεδα, παρουσιάζοντας ποικιλία στην εσωτερική του διαμόρφωση, το διάκοσμο του αλλά και δυσκολία στην εξερεύνηση του.

Η είσοδος του βρίσκεται κάτω από μια συκιά που έχει απλώσει τις ρίζες της σε βάθος πολλών μέτρων περνώντας κάτω από τα τοιχώματα του σπηλαίου. Μάλιστα τμήματα του ριζικού συστήματος της συκιάς διακρίνονται, επιφανειακά, σε μια από τις μεγαλύτερες αίθουσα του, σε αρκετή απόσταση από το σημείο όπου είναι ο κορμός της.

Η κάθοδος στην είσοδο γίνεται μέσω μιας ξύλινης σκάλας 4 περίπου μέτρων. Βορειοδυτικά της σκάλας υπάρχουν δύο περάσματα, ένα στενό και χαμηλό στα δεξιά και ένα μεγαλύτερο με μια μεταλλική κουπαστή στα αριστερά.

Και τα δύο οδηγούν σε μια αίθουσα μήκους 60 μέτρων και πλάτους από 5-22 μέτρα, με το μέγιστο ύψος της να φθάνει τα 11,5 μέτρα.

Σε απόσταση περίπου 33 μέτρων από την είσοδο αυτής της αίθουσας, πάνω στο ψηλότερο σημείο του δαπέδου, βρίσκεται η δεύτερη είσοδος που σπηλαίου.

Μέχρι το σημείο αυτό η αίθουσα είναι στεγνή και φτωχή σε διάκοσμο ενώ στο βάθος της συναντάμε λίγες κολόνες, σταλαγμίτες και σταλακτίτες.

Στα βορειοανατολικά του δεύτερου τμήματος αυτής της αίθουσας βρίσκεται ένα στενό πέρασμα που οδηγεί σε μια μικρή αίθουσα με διάμετρο πέντε μέτρα και ύψος 1,5 μέτρο, στο δάπεδο της οποίας τους βροχερούς μήνες σχηματίζεται μια λίμνη.

Νοτιοδυτικά της σκάλας, με την οποία κατεβαίνουμε στο σπήλαιο, υπάρχει ένα ευρύχωρο πέρασμα που ακολουθεί ένα κατηφορικό μονοπάτι με μεταλλική κουπαστή στα δεξιά του, το οποίο μας βάζει σε μια αίθουσα με μήκος 50 μέτρα και πλάτος από 22,5-27,5 μέτρα και ύψος οροφής από 3-5,5 μέτρα.

Αρκετό νερό καλύπτει σε ένα μεγάλο τμήμα τη δεύτερη αίθουσα σχηματίζοντας λίμνη

Ειδικά φέτος λόγω βροχών το πέρασμα αυτό γλιστρά ιδιαίτερα όπως και η κουπαστή πράγμα που σημαίνει πως χρειάζεται αρκετή προσοχή.

Κολόνες διαφόρων μεγεθών ξεχωρίζουν στο εσωτερικό αυτής της αίθουσας, το βαθύτερο σημείο της οποίας χωρίζεται στα δύο από ένα σταλαγμιτικό τοίχο μήκους δέκα μέτρων. Στα αριστερά του τοίχου συναντάμε μια λίμνη, που ακόμα και αυτή την εποχή, μήνα Ιούνιο, είναι γεμάτη νερό καλύπτοντας μια αρκετά μεγάλη επιφάνεια.

Η συγκεκριμένη αίθουσα είναι πολύ πιο υγρή από την προηγούμενη και με εντυπωσιακότερο διάκοσμο. Στα τοιχώματα της βλέπουμε διάφορους σχηματισμούς φιλοτεχνημένους από νερό και τα άλατα του ανθρακικού ασβεστίου ενώ η απότομη αλλαγή του χρώματος των τοιχωμάτων της, σε ύψος περίπου 15 μέτρων από το χαμηλότερο σημείο της, μαρτυρά πως κατά το παρελθόν ήταν πλημμυρισμένη.

Ο διάκοσμος στη δεύτερη μεγάλη αίθουσα είναι εντυπωσιακός

Η αίθουσα αυτή φιλοξενεί κατά καιρούς δεκάδες νυχτερίδες του είδους Rhinolophus ferrumequinum, το οποίο θεωρείται απειλούμενο και αναφέρεται σε ελληνικούς και διεθνείς καταλόγους και οδηγίες.

Λίγο μετά την αίθουσα, στο αριστερό τοίχωμα, υπάρχει ένα στενό και κατηφορικό λαγούμι που καταλήγει σε μια τριγωνική αίθουσα μήκους 31 μέτρων που είναι αρκετά υγρή ενώ το δάπεδο αλλά και τα τοιχώματα της καλύπτονται από κρυστάλλους ανθρακικού ασβεστίου, με λιγοστούς όμως σταλαγμίτες και σταλακτίτες.

Το Βρέικο αλλά και οι Απολούστρες λειτούργησαν και ως καταφύγια για τους κατοίκους σε δύσκολες περιόδους που το νησί βρέθηκε υπό ξένο ζυγό.

(Αντλήθηκαν πληροφορίες από τα Πρακτικά του 2ου Σπηλαιολογικού Συμποσίου Αφιερωμένου στη μνήμη του Ελευθέριου Πλατάκη, 2005, εισήγηση: Παναγιώτης Γεωργιακάκης, Καλούστο Παραγκαμιάν, Κώστας Φωτεινάκης, Μαρία Παπαδάκη, Παναγιώτης Μπάρλας)

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε ιστότοπο, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)