Νοέμβριος, ο βροχάρης μήνας που "αντρειεύει" το κρύο

Ο Νοέμβριος πήρε το όνομα του από το λατινικό novem, δηλαδή το 9, γιατί ήταν ο ένατος μήνας του ρωμαϊκού ημερολογίου. Είναι ο μήνας που, υπό φυσιολογικές συνθήκες, μας εισάγει σιγά σιγά στο χειμώνα.

Οι Ρωμαίοι είχαν αφιερώσει αυτό το μήνα στον Ποσειδώνα και γιόρταζαν τα Ποσειδώνια.

Για τους αρχαίους Έλληνες, ο Νοέμβριος ήταν ωστόσο ο 5ος μήνας και ονομαζόταν «Μαιμακτηρίων».

Το όνομα αυτό προέρχεται από ένα εκ των προσωνυμίων του Θεού Δία εκείνο του «Μαιμάκτη», δηλαδή του θυελλώδη.

Ο κόσμος τότε φοβόταν το μένος του Δία και οργάνωνε γιορτή για να τον εξευμενίσει και να εξασφαλίσει καλές καιρικές συνθήκες.

Ο αστερισμός της Πλειάδας, δηλαδή της Πούλιας, είναι αυτός που κυριαρχεί το Νοέμβριο. Η ανατολή της Πούλιας στα τέλη Μαΐου και η δύση της στα μέσα Νοεμβρίου σημαδεύουν αντίστοιχα την αρχή του καλοκαιριού και την αρχή του χειμώνα.

Ο Όμηρος, ο Ησίοδος και ο Πτολεμαίος αναφέρουν ότι η δύση του αστερισμού των Πλειάδων, περίπου στις 3 Νοεμβρίου, σηματοδοτούσαν την επιδείνωση του καιρού και το τέλος των θαλασσινών ταξιδιών, λόγω των ισχυρών ανέμων.

Ο λαός αποκαλεί το μήνα που ξεκινά, Βροχάρη, επειδή δίνει πολλές βροχές (ας το ελπίσουμε) ή Σποριά (Σποριάρη), αφού στη διάρκεια του γίνεται η σπορά των σιτηρών και οσπρίων . 

Βέβαια υπάρχουν και μέρη όπου τον λένε Μεσοσπορίτη γιατί βρίσκει τους αγρότες στο μέσο της σποράς.

Τη μεταβολή του καιρού, μέσα στο Νοέμβριο, μηνάει ο Άγιος Μηνάς που γιορτάζει στις 11, με το κρύο να δυναμώνει για τα καλά του Αγίου Φιλίππου, στις 14 Νοεμβρίου, ενώ  «αντρειεύει» του Αγίου Ανδρέα, στις 30 Νοεμβρίου