Προφήτης Ηλίας ο ρυθμιστής των καιρικών φαινομένων και οι παραδόσεις που συνδέονται με τη γιορτή του

 Ψηλά στην κορυφή του λόφου Φιλιόρημος στις Γωνιές Μαλεβιζίου, δίπλα στα ερείπια του Ιερού Κορυφής των Μινωιτών, όπου λάτρευαν την Ορεία Μητέρα και συγχρόνως Πότνια Θηρών, επέλεξαν οι κάτοικοι της περιοχής να χτίσουν ένα χριστιανικό ναό για να λατρεύουν τον Προφήτη Ηλία, τον προστάτη των μετεωρολόγων. 

Ο Αϊ Λιάς θεωρείται  Άγιος της βροχής, γι’ αυτό όταν το καλοκαίρι επικρατεί μεγάλη ξηρασία τη μέρα της γιορτής του όσοι εκκλησιάζονται κάνουν λιτανεία την εικόνα του Αγίου και παρακλήσεις για να βρέξει.

Ο Προφήτης Ηλίας στο ναό των Γωνιών 

Η ύπαρξη στις μέρες μας ναών αφιερωμένων στον Προφήτη Ηλία στις κορυφές λόφων και βουνών μόνο τυχαία που δεν είναι.

Εκεί που βλέπουμε τα ξωκλήσια του Προφήτη Ηλία έχουμε ουσιαστικά διαιώνιση της λατρείας του Δία του νεφεληγερέτη, του κύριου του ηλίου, αλλά και της αστραπής, της βροντής και των ανέμων, με λίγα λόγια του ρυθμιστή των καιρικών συνθηκών. 

Μ’αυτή του την ιδιότητα ο Δίας λατρεύονταν την ίδια εποχή που γιορτάζεται ο δικός μας προφήτης Ηλίας, δηλαδή στις πρώτες μέρες του τελευταίου δεκαημέρου του Ιουλίου, κατά τα λεγόμενα κυνικά καύματα. 

Η ιδιότητα του προφήτη Ηλία ως ρυθμιστή των καιρικών συνθηκών, που κληρονόμησε από τον νεφεληγερέτη Δία γίνεται φανερή, ανάμεσα σε άλλα, και από τις μετεωρολογικές παρατηρήσεις που γίνονται την ημέρα της γιορτής του.

Όταν βροντά και αστράφτει πιστεύει ο λαός μας πως είναι ο Αϊ Λιάς, που τρέχει στον ουρανό και διώχνει το δράκοντα ή το διάβολο, με όπλο τους κεραυνούς σαν άλλος Δίας των αρχαίων. 

Σε περιοχές της Ελλάδας πιστεύουν πως ο Προφήτης Ηλίας διασχίζει τον ουρανό με το άρμα του που το σέρνουν τέσσερα πύρινα άλογα. Όταν τα χτυπάει με το μαστίγιο ακούγονται αστραπές ενώ την ίδια ώρα από το άρμα του ακούγονται οι βροντές. Όταν δε οι τροχοί του βρίσκουν πάνω σε πέτρες τότε ακούγονται οι κεραυνοί. 

Ο μικρός ναός του Προφήτη Ηλία στο Φιλόρημο 

Επίσης για τον προφήτη Ηλία υπάρχει μια άλλη παράδοση περισσότερο προσαρμοσμένη στην χριστιανική θρησκεία : Ο Αϊ – Λιάς ήταν, με βάση αυτή, ναύτης και επειδή έπαθε πολλά στη θάλασσα και πολλές φορές κινδύνευσε να πνιγεί κάποια στιγμή βαρέθηκε τα ταξίδια και αποφάσισε να πάει να ζήσει σε μέρος που να μην ξέρουν τι είναι θάλασσα και τι είναι καράβια. Έβαλε το κουπί στον ώμο του και βγήκε στη στεριά και όποιον απαντούσε τον ρωτούσε τι είναι αυτό που βαστάει.

Όσο του έλεγαν κουπί τραβούσε ψηλότερα, ώσπου έφτασε στην κορυφή του βουνού. Ρωτά τους ανθρώπους που βρίσκονταν εκεί τι είναι αυτό και εκείνοι του είπαν ότι είναι ξύλο. Κατάλαβε, τότε πως αυτοί δεν είχαν δει ποτέ τους κουπί και έμεινε μαζί τους, εκεί ψηλά.

Η θέα από το Ναό του Προφήτη Ηλία και το Ιερό των Μινωίτών στα τέλη του χειμώνα

Μια άλλη παράδοση θρησκευτική αναφέρει πως ο προφήτης Ηλίας, ενώ βρισκόταν στην έρημο, κατά την εποχή της μεγάλης ξηρασίας που είχαν εξαπολύσει ο Θεός κατά του ασεβούς Βασιλιά Αχαάβ, τρεφόταν με ψωμί που του κουβαλούσαν τα κοράκια.
Γι’ αυτό, ο λαός πιστεύει πως τα κοράκια που φεύγουν από τον τόπο μας τις μέρες εκείνες πηγαίνουν στάχυα στον Προφήτη Ηλία.

Ο αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία ναός στο λόφο Φιλιόρημος δεν είναι παλιός, είναι ωστόσο εικονογραφημένος και έχει ιδιαίτερη σημασία η ύπαρξη του στο σημείο εκείνο όπου οι Μινωίτες λάτρευαν τις δικές τους θεότητες.

Μάλιστα το εν λόγω Ιερό Κορυφής έβλεπε όλους τους απέναντι λόφους και βουνά, όπου είχαμε επίσης ανάλογα Ιερά.