Τα σπίτια και οι άνθρωποι στους Πασαλίτες Μυλοποτάμου στο Ρέθυμνο

 

Οι Πασαλίτες είναι ένα όμορφο χωριό κτισμένο σε απόσταση περίπου 30 χιλιομέτρων νοτιοανατολικά από την πόλη του Ρεθύμνου.

Συναντάται σε όλες τις απογραφές της Ενετοκρατίας και δεν χρειάζεται μεγάλη προσπάθεια για να καταλάβει κανείς το βενετσιάνικο παρελθόν του καθώς το μαρτυρούν έντονα τα κτίρια μέσα στο χωριό.

Περίπου 20 οι μόνιμοι κάτοικοι που ζουν εκεί στις μέρες μας, αν και σε γενικές γραμμές οι Πασαλίτες δεν είναι ένας εγκαταλελειμμένος τόπος.

Οι καταγόμενοι από εκεί, όπου κι αν έχουν μόνιμη κατοικία σήμερα, φρόντισαν να αναπαλαιώσουν τα σπίτια τους και τα επισκέπτονται όλο το καλοκαίρι, τα Σαββατοκύριακα και με κάθε άλλη ευκαιρία.

Μάλιστα ορισμένοι έκαναν ένα βήμα παραπάνω και πλέον τα διαθέτουν για βραχυχρόνια μίσθωση, μια και οι Πασαλίτες είναι ένας οικισμός που εύκολα επιλέγει κανείς για να περάσει όμορφες χαλαρές στιγμές.

Τα σπίτια των Πασαλιτών είναι σχεδόν στο σύνολο τους πετρόκτιστα, καμαρόσπιτα, με καμάρες στις πόρτες αλλά και στο εσωτερικό τους. Κτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο με κοινές μεσοτοιχίες, όπως στα περισσότερα χωριά της Κρήτης, δίνουν την αίσθηση πως οι άνθρωποι του ήθελαν να νιώθουν ο ένας την παρουσία του άλλου.

Κάποτε ήταν ο κοινός εχθρός που τους ένωνε αλλά σε καιρούς ειρηνικούς μάλλον που η εγγύτητα είχε περάσει ως τρόπος ζωής.

Όπως διαπιστώσαμε όλοι ήταν, και είναι ακόμα και σήμερα,  μια παρέα. Αλληλοβοηθούνται και μοιράζονται από τα φαγητό τους μέχρι τα προβλήματα τους.

Από παλιά, όπως μας περιέγραψε η καταγόμενη από τους Πασαλίτες, Χρυσή Σχοιναράκη Κωνσταντινίδη, ο ένας γείτονας βοηθούσε τον άλλο να φτιάξει το σπίτι του, να καλλιεργήσει. Σε κάθε δραστηριότητα, σε κάθε χαρά και λύπη ήταν όλοι μαζί.

Οι Πασαλίτες είναι ένα χωριό που ένα μεγάλο κομμάτι του είχε κτιστεί πάνω σε επίπεδες πέτρες. Αυτό δεν το άφησαν ανεκμετάλλευτό οι άνθρωποι που επέλεξαν εκεί να φτιάξουν τα σπίτια τους. Αξιοποίησαν τις επίπεδες πέτρες αντί πατώματος κι αυτό είναι ένα εξαιρετικά ενδιαφέρον, αρχιτεκτονικά, στοιχείο.

Μάλιστα ακόμα και σήμερα σε κάποια κτίσματα διατηρούνται αυτά τα ιδιότυπα πατώματα καθώς κατά τις ανακαινιστικές εργασίες οι ιδιοκτήτες τους επέλεξαν να μην τα σκεπάσουν με πλακάκια αλλά να τα αφήσουν ως έχουν.

Σε όλα τα σπίτια εξάλλου συναντάμε διατηρημένα μεγάλα τζάκια, που λειτουργούσαν πάντα στην Κρήτη και ως μέσο θέρμανσης αλλά και ως εστίες μαγειρέματος αφού ηλεκτρισμός και υγραέριο δεν υπήρχε.

Εσωτερικές αυλές και κήποι, χωρίς οπτική επαφή με το δρόμο,  ήταν επίσης χαρακτηριστικό στοιχείο των κατοικιών στους Πασαλίτες.

 

Τμήμα παλιάς κατοικίας όπου ο ιδιοκήτης της κράτησε καμάρα και πέτρινους τοίχους. Ουσιαστικά εδώ το μεγάλο πατρογονικό σπίτι χωρίστηκε στα τρία και τρία αδέλφια έφτιαξαν τρεις διαφορετικές κατοικίες

Η φυσική επίπεδη πέτρα έγινε πάτωμα κι έτσι διατηρείται ως τις μέρες μας

Ο παλιός στάβλος έγινε σπίτι και οι μαντζαντούρες ράφια

Η παλιά κατοικία διατήρησε τα βασικά δομικά της στοιχεία αλλά εκσυγχρονίστηκε και δίδεται για βραχυχρόνια μίσθωση