Σπήλαιο Σάρχου: Ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα της Κρήτης αλλά με επικινδυνότητα

 

Δυτικά του οικισμού του Σάρχου στο Μαλεβίζι, σε υψόμετρο 276 μέτρων, στους πρόποδες του Ψηλορείτη, βρίσκεται το σπήλαιο του Σάρχου, ή Χώνος.

Είναι ένα από τα μεγαλύτερα και σημαντικότερα σπήλαια της Κρήτης και λόγω της έκτασης που έχει αλλά και λόγω της ιδιαίτερης μορφολογίας του.

Καλύπτει σε βάθος 225 μέτρων μια απόσταση 1700 μέτρων ωστόσο δεν έχει στο σύνολο του χαρτογραφηθεί.

Οι αίθουσες του είναι πολλές ενώ ο δυσπρόσιτος χαρακτήρας του προσέφερε καταφύγιο στους Κρητικούς όταν κυνηγημένοι από τους Οθωμανούς αναζητούσαν ασφαλή σημεία για να κρυφτούν και να οργανώσουν τον αγώνα τους.

Αγαπημένος χώρος για τους σπηλαιολόγους ο Χώνος, αν και επικίνδυνος και γι' αυτούς, αν θυμηθούμε τον εγκλωβισμό 3 εξ αυτών το 2002 στη διάρκεια χαρτογράφησης που επιχειρούσαν.

Το σπήλαιο λειτουργεί ως σιφώνι και περιστασιακή πηγή, αφού σε περίοδο έντονων βροχοπτώσεων τα βαθύτερα τμήματά του πλημμυρίζουν. Μάλιστα σε περιόδους παρατεταμένων βροχοπτώσεων ολόκληρο το σπήλαιο πλημμυρίζει και το νερό εκβάλει από την είσοδό του, όπως συνέβη το 2015 προσφέροντας απίστευτες εικόνες.

Το σπήλαιο του Σάρχου, αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους αγωγούς τροφοδοσίας της πηγής του Αλμυρού που απέχει από το χωριό μόλις 13,5 χιλιομέτρων.

Δεν αποκλείεται, όπως λένε οι γεωλόγοι, το σπήλαιο να επικοινωνεί μέσω σιφονιών και καταβοθρών με το οροπέδιο των Λιβαδιών του Κρουσώνα.

Έχει διανοιχθεί σε πετρώματα της «Τρίπολης» τα οποία σε βάθος 100 μέτρων είναι δολομιτιωμένα και έντονα τεκτονισμένα.

Ο εγκλωβισμός

Το Νοέμβριο του 2002 το σπήλαιο του Σάρχου αποτέλεσε παγίδα για τρεις  σπηλαιολόγους που είχαν εισέλθει στο εσωτερικό του για χαρτογράφηση.

Μια δυνατή και πολύωρη βροχή είχε ως αποτέλεσμα τον εγκλωβισμό τους με την επιχείρηση διάσωσης τους να είναι πολυάνθρωπη και κοπιώδης αλλά ευτυχώς αίσια.

Ο Μεθόδιος Ψωμάς, η Χρυσούλα Μαυρόκωστα και μια νεαρή Ρωσίδα σπηλαιολόγος η Βικτώρια Ντουκμάσοβα, παρέμειναν εγκλωβισμένοι σχεδόν 100 ώρες στο Χώνο ενώ για να μπορέσουν να δουν ξανά το φως της ημέρας είχαν συνδράμει πέρα από τους Κρητικούς σπηλαιολόγους συνάδελφοι τους από την υπόλοιπη χώρα και τη Γαλλία, μαζί με άνδρες της ΕΜΑΚ,  του Πολεμικού Ναυτικού, απλούς πυροσβέστες, αλλά και προσωπικό της ΔΕΗ, του ΟΤΕ, του Στρατού, πάνω από 180 άτομα στο σύνολο τους.

Έπρεπε να ανοιχθούν στενά περάσματα, να αφαιρεθούν υλικά, να αντληθούν νερά κι όλα αυτά όσο πιο γρήγορα γινόταν. Ευτυχώς οι 3 σπηλαιολόγοι ήταν έμπειροι ήξεραν πώς να προστατευθούν, στο σημείο όπου είχαν αποκλεισθεί, ενώ είχαν μαζί τους προμήθειες που τους βοήθησαν να αντέξουν τις ατελείωτες ώρες που διήρκεσε η επιχείρηση απεγκλωβισμού τους.