Το σακούλι των Κρητικών πολεμιστών με τα σύνεργα επισκευής υποδημάτων-Η χρήση της χοιρότριχας

 

Το σακούλι με τα σύνεργα επιδιόρθωσης των υποδημάτων των επαναστατών της Κρήτης ήταν ένα από τα εκθέματα που παρουσιάστηκαν από τον Ευτύχη Τζιρτζιλάκη στην ωραία έκθεση «Των Αντρειωμένων τ’ Άρματα», που φιλοξένησε η Δημοτική Πινακοθήκη Μαλεβιζίου, στο πλαίσιο εορτασμού των 200 χρόνων από την Επανάσταση του 1821.

Το συγκεκριμένο έκθεμα μας προκάλεσε για πολλούς λόγους το ενδιαφέρον. Δεν ήταν μόνο το ότι το κουβαλούσαν, πάντα, οι  Κρητικοί πολεμιστές μαζί τους για να διορθώνουν μόνοι τους τις φθορές, μικρές και μεγάλες, που η μετακίνηση στα κακοτράχαλα βουνά της Κρήτης προκαλούσε στην υπόδηση τους. Ήταν και το ίδιο το περιεχόμενο του σακουλιού ευφάνταστο.Ειδικά κάποια αντικείμενα του ακόμα κι όταν τα κοιτάξαμε επισταμένως δεν μπορέσαμε να τα αναγνωρίσουμε και φυσικά να καταλάβουμε τη χρήση τους.

Στην ενδιαφέρουσα έκδοση, που συνόδευσε την έκθεση, διαβάζουμε πως το σακούλι αυτό ονομαζόταν αράι ή σακαδέλο ή τσαγκαρευτικό.Ήταν φτιαγμένο από δέρμα νεογέννητου ζώου και περιείχε:

-Λουρί, δηλαδή μια λεπτή ανθεκτική ταινία φτιαγμένη από το δέρμα της πλάτης της αίγας ή του τράγου την οποία χρησιμοποιούσαν αντί κλωστής για να ράβουν μπαλώματα σε κάθε καλίκωση αλλά και τις σόλες. Τα πιο γερά λουριά τα έκαναν από δέρμα αγριμότραγου. Έπαιρναν το δέρμα αμέσως μετά τη σφαγή όταν ήταν ακόμα ζεστό ή αφού το άφηναν να βρομίσει. Μετά το έκοβαν λουρίδες, πλάτους 3-5 εκατοστών, και τις περνούσαν από ειδικό εργαλείο ώστε στο τέλος να βγει κάτι σαν μεμβράνη. Αυτή την ξέραιναν στον ήλιο, την έκοβαν με κοφτερό μαχαίρι σε λεπτές κλωστές κι έτσι είχαν το λουρί.

-Σουβλιά

-Δόμους (σόλες και τακούνια στιβανιών)  αλλά και κομμάτια δέρματος για επιδιορθώσεις.

-Οργιά, δηλαδή σπάγκο από λινάρι.

-Κερί, με το οποίο κέρωναν την οργιά για να αντέχει.

-Θήκη με σακοράφες και κλωστή.

-Χορότριχες από μαύρο χοίρο. Αυτό ίσως είναι από τα πιο εντυπωσιακά σύνεργα που περιείχε το αράι. Έπαιρναν, όπως μας εξήγησε ο κ. Τζιρτζιλάκης, τις σκληρές τρίχες από το μαύρο χοίρο, την ντόπια ράτσα που υπήρχε μέχρι πρόσφατα σε χωριά της Κρήτης, και συγκεκριμένα από την πλάτη του, και τις χρησιμοποιούσαν αντί για σακοράφες. Περνούσαν την σκληρή άκρη, που ήταν μέσα στο δέρμα, από την τρύπα που άνοιγαν με το σουβλί αφού είχαν πλέξει στην πίσω μεριά της (το σημείο όπου η τρίχα έκανε μια διχάλα σαν ψαλίδα) την ξεπλεγμένη κλωστή της οργιάς, κάνοντας αυτά τα δύο ένα σώμα. Έτσι έραβαν κανονικά σαν να είχαν σακοράφα.

-Κατσαβίδι για να ξεβιδώνουν το μηχανισμό των όπλων ώστε να τα καθαρίζουν και για να αλλάζουν την φθαρμένη τσακμακόπετρα.

-Σουγιά ή άλλο μαχαιράκι.

-Ξίγκι σε ειδική θήκη ή άλλο μικρό εργαλεία που τους φαινόταν χρήσιμο. 

Διακρίνεται έξω από το σακούλι το λουρί