Μαρωνιά Σητείας: Οι τάφοι μέσα στο λιόφυτο και η φρικτή ιστορία τους

 

Εικόνα που παγώνει το αίμα αυτή των δυο πέτρινων τάφων ανάμεσα στα ελαιόδεντρα στη Μαρωνιά Σητείας. Όταν μάλιστα συνειδητοποιείς πως πρόκειται για πατριώτες που εκτέλεσαν οι Ιταλοί το 1943 τα συναισθήματα γίνονται ακόμα πιο έντονα.

Όταν ο Συμεών Λιναρδάκης, μου είπε αν θέλω να δω, ανάμεσα στα άλλα που αναζητούσα για να γνωρίσω καλύτερα τη Μαρωνιά, και τους τάφους των δυο χωρικών που είχαν σκοτωθεί κατά την Κατοχή στο χωριό του δεν φανταζόμουν αυτό που τελικά αντίκρισα.

Λίγο έξω από το χωριό, στη θέση Κεφάλα, ανάμεσα στις ελιές κι όχι σε ένα νεκροταφείο,  ξεπρόβαλε ο πρώτος τάφος, φτιαγμένος από πέτρα, και μερικές δεκάδες μέτρα πιο κάτω ήταν ο δεύτερος, ίδιας κατασκευής.

Αναζητήσαμε την ιστορία αυτών των δυο ανθρώπων, καθώς μόνο στον ένα υπήρχε το όνομα του εκτελεσθέντα: Μιλτιάδης Καναβάκης, από το χωριό Πεύκοι και η χρονολογία 1943.

Ο γνωστός Σητειακός που διετέλεσε φαρμακοποιός στο Ηράκλειο για πολλά χρόνια, ο Γιάννης Χλουβεράκης, μας βοήθησε σε αυτή την προσπάθεια. Όπως μας ενημέρωσε ο Μανόλης Παπαδάκης είχε γράψει λίγα λόγια, αλλά ακρετά για να καταλάβουμε τι συνέβη, για τους δυο εκτελεσθέντες στη Μαρωνιά  στο βιβλίο του «Ιστορικές αναδρομές-Σητεία 1939-1945».

Έγραφε λοιπόν για τον Βίκτωρα Ρεμουντάκη από τους Αρμένους Σητείας ο οποίος είχε αναπτύξει πλούσια αντιστασιακή δράση συνεργαζόμενος τόσο με το πρώτο όσο και με το δεύτερο κλιμάκιο της Ζήρου, το 1943.

Να θυμίσουμε πως η περιοχή της Σητείας τα πρώτα χρόνια εμπλοκής της χώρας μας στο Β Παγκόσμιο Πόλεμο ήταν "κάτω απο τη μπότα" των Ιταλών. Οι Σητειακοί έκαναν μεγάλο αγώνα οργανώνοντας την αντίσταση τους σε πόλεις και χωριά, λειτουργώντας ασυρμάτους και επιφέροντας καίρια πλήγματα στον εχθρό.

Εκείνη τη χρονιά (1943) και το μήνα Ιούλιο μετέβη ο Ρεμουντάκης στο Σταυροχώρι για να προμηθευτεί δυναμίτιδα, μάλλον για ψάρεμα. Την έβαλε στον ντροβά του και κινήθηκε μέσω Λιθινών για να φτάσει στον προορισμό του.

Κάποια στιγμή στο δρόμο συνάντησε το Μιλτιάδη Καναβάκη από τους Πεύκους ο οποίος προθυμοποιήθηκε να τον βοηθήσει και να μεταφέρει με το ζώο του τον ντροβά για να μην τον κουβαλά στους ώμους του. Λέγεται πως δεν ήξερε ποιο ήταν το περιεχόμενο του.

Δυστυχώς, συνάντησαν στη διαδρομή μια Ιταλική περίπολο που βρήκε στον ντροβά τα εκρηκτικά και τους συνέλαβε δίχως δεύτερη κουβέντα.

Ξεκίνησαν εξαντλητικές ανακρίσεις, και προφανώς βασανισμός, για να αποκαλύψουν από πού πήραν και που οδηγούσαν τη δυναμίτιδα.

Στο τέλος, εννοείται χωρίς δίκη, τους οδήγησαν έξω από τη Μαρωνιά και έβαλαν πρώτο το Ρεμουντάκη να σκάψει τον τάφο του!

Ο Καναβάκης βλέποντας και καταλαβαίνοντας πως μετά θα ερχόταν η σειρά του κατάφερε να το σκάσει από τους Ιταλούς στρατιώτες και να τρέξει μέσα στο λιόφυτο. Δεν μπόρεσε όμως να πάει μακριά. Μετά από 200 μέτρα τον βρήκαν οι σφαίρες και τον άφησαν νεκρό. Ήταν 10 Ιουλίου του 1943.

Στο σημείο όπου εκτελέστηκαν εκεί και ενταφιάστηκαν ενώ στη συνέχεια έντυσαν τους χωμάτινους τάφους τους με πελέκια χωρίς να τους μετακινήσουν, ίσως για να θυμούνται την κτηνωδία των κατακτητών που πέρασαν απ' αυτό τον τόπο.

Όπως μας ανέφερε ο κ. Χλουβεράκης, στο όλο σκηνικό υπήρχε και αυτόπτης μάρτυρας, ένας άνδρας με το επώνυμο Εγγλεζάκης, ο οποίος σκαρφαλωμένος και κρυμμένος πάνω σε μια ελιά είδε όλο το φρικτό τέλος των δυο ανδρών.