Μπαμπαλιανά: ο οικισμός που αφανίστηκε από το χάρτη όταν έφυγαν οι μουσουλμάνοι από την Κρήτη

Τα Μπαμπαλιανά σήμερα θα τα συναντήσει κανείς ως τοπωνύμιο κοντά στο χωριό Αποΐνι του Δήμου Γόρτυνας, ωστόσο λίγοι είναι εκείνοι που θυμούνται πως σ αυτόν τον εύφορο και φωτεινό τόπο, με θέα τον Αναποδάρη, υπήρχε κατά το παρελθόν οικισμός.

Της Ελένης Βασιλάκη

Τα ερείπια των δυο εκκλησιών που βρίσκονται στα Μπαμπαλιανά είναι οι μοναδικές μαρτυρίες της ζωής που υπήρξε κάποτε εκεί και την οποία ζήλεψαν οι μουσουλμάνοι καταλαμβάνοντας τα και εκδιώκοντας το χριστιανικό στοιχείο.

Αν θελήσουμε να αναζητήσουμε, πίσω στο παρελθόν, την χρονολογία ίδρυσης του οικισμού ίσως να πρέπει να ανατρέξουμε ακόμα και πριν την Ενετοκρατία στην Κρήτη. Αδιάψευστος μάρτυρας αυτού του παρελθόντος τα ερείπια των ναών του.

Τα Μπαμπαλιανά ήταν ανάμεσα στα χωριά που εγκαταλείφθηκαν οριστικά από τους τελευταίους μουσουλμάνους κατοίκους τους μετά το 1896-98. Αυτό έμελλε να είναι και η τελευταία πνοή ζωής τους καθώς στη συνέχεια τα πάντα γκρεμίστηκαν και η εύφορη γη όπου ήταν κτισμένος ο οικισμός μετατράπηκε σε καλλιέργειες ελιάς και τόπο σποράς κτηνοτροφικών φυτών.

Όπως αναφέρει ο λαογράφος Γιώργος Σταματάκης, κάτοικοι από το Αποΐνι διατήρησαν μνήμες και είχαν να διηγούνται ιστορίες από την οικογένεια Μπαμπαλή, που κατοικούσε σε αυτό το χωριό, για χρόνια.

Οι Κρητικοί που τούρκεψαν και έζησαν σε αυτό το χωριό δε σεβάστηκαν τις δύο εκκλησίες του, τις οποίες άφησαν ερείπια τα οποία όμως δεν αναστύλωσαν αλλά ούτε και πείραξαν αργότερα οι χριστιανοί που εγκαταστάθηκαν τριγύρω κι έφτιαξαν τους νέους οικισμούς τους.

Αν και ερειπωμένοι σήμερα οι δύο ναοί, στέκουν εκεί λες και είναι οι φύλακες του παρελθόντος των Μπαμπαλιανών, ένα παρελθόν σκληρό που όμως δεν πρέπει να ξεχαστεί.

Δε γνωρίζουμε δυστυχώς σε ποιους Αγίους ήταν αφιερωμένοι.

Ο πρώτος, στο ψηλότερο σημείο της περιοχής όπου άλλοτε εκτείνονταν τα Μπαμπαλιανά, έχει μείνει ένα κουφάρι από πέτρες ενώ είναι φανερό πως όσα από τα πελέκια του έπεσαν από το κτίσμα έχουν αφαιρεθεί και απομακρυνθεί .

Ο δεύτερος ναός, πιο χαμηλά, λένε πως ένας άντρας από την Παναγιά Μονοφατσίου είχε ονειρευτεί πως ήταν αφιερωμένος στον Άγιο Νικόλαο, όμως γραπτή πηγή που να επιβεβαιώνει κάτι τέτοιο δεν υπάρχει.

Εκείνο που είναι σίγουρο είναι πως επρόκειτο για ένα μονόχωρο επιμελημένο ναό, με ίχνη τοιχογράφησης.

Στο εσωτερικό του σώζεται ακόμα η βάση της Αγίας Τράπεζας. Ο τρόπος που έχει κτιστεί μας παραπέμπει ενδεχομένως και σε χρονολόγηση του από τη βυζαντινή περίοδο. Διακρίνονται οι πεσσοί που ξεκινούν από το πάτωμα αλλά και η ατελής πλινθοπερίκλειστη δόμηση του,χαρακτηριστική στα Βυζαντινά και Μεταβυζαντινά μνημεία.

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ αυστηρά η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος σε οποιοδήποτε site, χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη, Νόμος 4481/2017 και κανόνες Διεθνούς Δικαίου που ισχύουν στην Ελλάδα)