Ο επιβλητικός αθάνατος και οι πάμπολλες χρήσεις του - Ιστορίες, Ρεπορτάζ, Σχολιασμός Κρήτης Blog | e-storieskritis.gr

Τετάρτη 1 Νοεμβρίου 2017

Ο επιβλητικός αθάνατος και οι πάμπολλες χρήσεις του




Τον λένε αθάνατο, γιατί πάντα αφήνει "απογόνους" για να διαιωνίσει το είδος του, ωστόσο ξέρουμε πολύ λίγα γι αυτόν, αν και είναι ένα φυτό που συναντάμε ευρέως στην Κρήτη σε μέρη φωτεινά με καλή αποστράγγιση.

Το επιβλητικό παρουσιαστικό του δεν μπορεί παρά να τραβήξει το βλέμμα όμως υπάρχουν και τόσα άλλα που καθιστούν αυτό το φυτό άξιο προσοχής, όπως για παράδειγμα το ότι μπορεί συγκεκριμένο είδος αθανάτου να μας δώσει, μετά από επεξεργασία τεκίλα και το περίφημο γλυκαντικό αγαύη.

Ο αθάνατος του είδους agave tequilana περιέχει υψηλές συγκεντρώσεις σακχάρου στον πυρήνα του πράγμα που επιτρέπει την παρασκευή αλκοολούχων ποτών, μάλιστα στην περίπτωση της τεκίλας για να γίνει χρήση της καρδιάς του φυτού πρέπει να έχει φτάσει στο 12 έτος της ζωής του.



Το σιρόπι που παράγεται, μετά από επεξεργασία του χυμού του αθανάτου tequilana , πωλείται με την ονομασία αγαύη και  χρησιμοποιείται ως υποκατάστατο του μελιού, από τους  χορτοφάγους, ή απλά ως υποκατάστατο  ζάχαρης από τους διαβητικούς, λόγω του υψηλού ποσοστού φρουκτόζης που περιέχει και η οποία δεν χρειάζεται ινσουλίνη για να μεταβολιστεί. 

Η λατινική ονομασία του φυτού που έχουμε στην Ελλάδα  είναι Agave Americana και ανήκει στην οικογένεια των Αγαυωδών, η οποία καλύπτει 300 περίπου είδη.Στη χώρα μας το έφεραν Ισπανοί και Πορτογάλοι εξερευνητές τον 16ο αιώνα από το Μεξικό. 

Αρχικά ο αθάνατος σχηματίζει μία ροζέτα από φύλλα, το μήκος των οποίων μπορεί να φτάσει και τα 2 μέτρα. Μετά από 10-20 χρόνια κάνει την εμφάνιση του ένας ανθικός ποδίσκος,όπως λέγεται, που σ εμάς μοιάζει με κορμό. Αυτός ο ποδίσκος φθάνει ακόμα και τα 10 μέτρα ύψος ενώ από ένα σημείο κι έπειτα το σχήμα του είναι σαν πολυέλαιος, με μικρά κίτρινα-πράσινα και εύοσμα άνθη. 

Όταν οι καρποί του ωριμάσουν το φυτό πεθαίνει όμως έχει παράπλευρους βλαστούς που έρχεται η σειρά τους να αναπτυχθούν κι έτσι το χαρακτηρίζουμε, επί της ουσίας, αθάνατο. 

Τι λέει ο μύθος για το όνομα του 


Η ελληνική μυθολογία έχει και γι αυτό το φυτό μια ιστορία να μας πει καθώς η λατινική ονομασία, αγαύη, παραπέμπει στην κόρη του Κάδμου και αδερφή της Σεμέλης, της μητέρας του Διονύσου.

 Ο γιος της Πενθέας έγινε βασιλιάς των Θηβών, όμως εκείνη τον σκότωσε ενώ βρισκόταν σε  έκσταση, επειδή δεν επέτρεπε τη λατρεία του Διονύσου στη Θήβα. Μετά τον φόνο του παιδιού της η Αγαύη πήγε στην Ιλλυρία όπου παντρεύτηκε τον βασιλιά Λυκοθέρση, τον οποίο επίσης σκότωσε για να δώσει τη βασιλεία στον πατέρα της Κάδμο. 



Χρήσεις


Για τους Αζτέκους στην  κεντρική Αμερική ο αθάνατος ήταν δώρο θεού γιατί η εγκοπή του ανθισμένου στελέχους του δίνει πολλά υγρά τα οποία χρησιμοποιούσαν. Στο δε Μεξικό αυτά τα υγρά αποστάζονται και με κατάλληλη επεξεργασία δίνουν το ποτό πούλκε και το μεσκάλ, που είναι η βάση για την τεκίλα.

 Άλλες χρήσεις του στην ίδια χώρα είναι η παραγωγή σχοινιών και υφασμάτων από τις ίνες του ενώ τα αγκάθια του ήταν πρώτη ύλη για βελόνες και καρφίτσες. 

Ούτε τα φύλλα του όμως πήγαιναν χαμένα, τα έκαναν τσάι και το έπιναν για την αντιμετώπιση διάρροιας, δυσεντερίας, αρθρίτιδας, δυσκοιλιότητας, αερίων ενώ είχε χρήση και ως διουρητικό. Επίσης το χρησιμοποιούσαν μαζί με μέλι για το πλύσιμο των ερεθισμένων ματιών.

Ο χυμός του βοηθούσε στην επούλωση τραυμάτων ενώ η σκόνη μετά απο αποξήρανση του θεωρούνταν πως αντιμετώπιζε την  αναιμία, ασθένειες των νεφρών και του ήπατος. 

Και στην Κρήτη όμως τις μαλακτικές ιδιότητες του φυτού τις γνώριζαν οι παλιοί Κρητικοί κι έτσι έβαζαν τα φύλλα του ως κατάπλασμα για τους  μαλάθρακες. Και οι ίνες του είχαν ανάλογες χρήσεις, όπως και στο Μεξικό, δηλαδή στη σχοινοποιεία.

Σήμερα αν και σε μικρή κλίμακα ο σπόρος του αθανάτου μπορεί να γίνει αλεύρι και να χρησιμοποιηθεί σε ψωμί ή για δέσιμο σούπας. Το απόσταγμα των φύλλων και της ρίζας του χρησιμοποιείται για την παρασκευή σαπουνιών. Αν χρησιμοποιηθούν πολτοποιημένα αντιμετωπίζουν τους οξείς ρευματισμούς, ρευματοαρθρίτιδες, οσφυαλγία, πόνους αρθρώσεων, κρυολογήματα και τον έρπη.

 Το νερό μέσα στο οποίο έχουν βραχεί οι ίνες του για τουλάχιστον μία μέρα, μπορεί να χρησιμοποιηθεί ως απολυμαντικό δέρματος κεφαλής και τονωτικό των μαλλιών σε περιπτώσεις τριχόπτωσης. 

Σελίδες