Όταν στην τουρκοκρατούμενη Κρήτη έφθαναν στη δικαιοσύνη διενέξεις για γαϊδούρια και φοράδες

Σημαντικό για ένα σωρό λόγους το ταπεινό και υπομονετικό γαϊδούρι, αλλά και τα υπόλοιπα συμπαθή τετράποδα του είδους,  αποτελούσε σε καιρούς, όπου οι μεταφορές γινόταν αποκλειστικά με ζώα, σημαντική περιουσία για τον κάτοχο του.

Έτσι βλέπουμε επί τουρκοκρατίας στην Κρήτη διενέξεις που αφορούσαν στην πώληση ή τη διάθεση σε τρίτο άτομο γαϊδουριού ή φοράδας να φθάνουν μέχρι το Ιεροδικείο, το οποίο καλούνταν να αποφασίσει σχετικά.

Δύο «χαριτωμένα», για τα σημερινά δεδομένα, τέτοια περιστατικά βρήκαμε στον πρώτο τόμο της έκδοσης της Βικελαίας Δημοτικής Βιβλιοθήκης με τις αποφάσεις του Ιεροδικείου της περίοδου 1672-1674, τις οποίες και σας παρουσιάζουμε.

Η πρώτη αφορά στη διένεξη μεταξύ χριστιανού και μουσουλμάνου στους Κουνάβους, του σημερινού δήμου Αρχανών Αστερουσίων.

 Διαβάζουμε σχετικά: «Ο Γιάννης γιός του Μιχάλη, κάτοικος του χωριού Κουνάβοι του ναχιγέ Πεδιάδος ενάγει το Μουσταφά, γιό του Αμπντουλλάχ, κάτοικο του ίδιους χωριού με την κατηγορία ότι απαιτεί να λάβει πίσω τα 22 γρόσια που του είχε δώσει, πριν από πέντε χρόνια για την αγορά ενός γκρίζου γαιδάρου.

 Τρεις μέρες μετά την αγορά, ο εναγόμενος προσπάθησε να επιστρέψει το γάιδαρο διότι αρρώστησε. Ο ενάγον δεν το δέχθηκε και όταν το ζώο ψόφησε, ο εναγόμενος απαίτησε τα χρήματα του. Ο εναγόμενος παραδέχεται την κατάθεση του ενάγοντος και αποφασίζει να παραιτηθεί από τη χρηματική διεκδίκηση.

Μάρτυρες: Χουσείν Μπέης γιός του Μουσταφά, Μεχμέτ Τσελεμπής γιός Αλή, Ρετζέπ Μπέης γιός Αλή, Γιουσούφ Μπεσέ γιός Αμπντουλλάχ.

Το δεύτερο περιστατικό αφορά σε διένεξη μεταξύ ενός μουσουλμάνου κι ενός ιερέα της Μονής του Αγίου Γεωργίου Μονοφατσίου.

 Γράφει λοιπόν στην απόφαση του το Ιεροδικείο: Ο Μεχμέτ γιός του Χασάν, της υπηρεσίας του διοικητή του Χάνδακα βεζίρη Ιμπραήμ Πασά, ενάγει το Γερμανό γιό Νικολού, ιερέα της μονής του Αγίου Γεωργίου της επαρχίας Μονοφατσίου με την κατηγορία ότι δεν του επιστρέφει τη φοράδα που του είχε παραδώσει για φύλαξη πριν από οκτώ μήνες. 

Ο εναγόμενος ορκίζεται ότι η φοράδα ψόφησε χωρίς να προϋπάρξει αιτία. Αποφασίζει ο ενάγων να παραιτηθεί από κάθε διεκδίκηση. Μάρτυρες: Αγιάνης Μεχμέτ Αγάς, Χουσείν Μπέης γιός Μουσταφά, Ρετζέπ Τσελεμπής γιός Αλή, Γιουσούφ Μπεσέ γιός Αμντουλλάχ.