Σε απόσταση περίπου 20 χιλιομέτρων από το Ρέθυμνο συναντάμε
τα Ρούστικα και πάνω σε ένα μικρό βραχώδες ύψωμα την Ιερά Πατριαρχική και
Σταυροπηγιακή Μονή του Προφήτη Ηλία του Θεσβίτου, μια από τις πλέον ιστορικές
μονές της Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου και το σημαντικό θρησκευτικό και
πολιτιστικό μνημείο της περιοχής.
Η Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία ιδρύθηκε κατά την περίοδο της
Ενετοκρατίας, πιθανότατα τον 16ο αιώνα. Η επιλογή της τοποθεσίας της δεν ήταν
τυχαία, καθώς ο λόφος του Προφήτη Ηλία διαθέτει στρατηγική θέα προς το Αιγαίο
Πέλαγος και τα γύρω βουνά, προσφέροντας προστασία και απομόνωση για τους
μοναχούς.
Καθώς δε γνωρίζουμε τον κτήτορα και τον ακριβή χρόνο ίδρυσης
της με βεβαιότητα μπορούμε να πούμε μόνο πως υπήρχε από τα μέσα του 16ου
αιώνα αφού υπάρχουν 43 έγγραφα, από το 1587 έως το 1703 περίπου, που το
βεβαιώνουν.
Κατά την περίοδο της Οθωμανικής κατοχής, η Μονή υπέστη
πολλές καταστροφές και λεηλασίες. Παρά τις δυσκολίες, οι μοναχοί κατάφεραν να τη
διατηρήσουν και να προστατεύσουν τα ιερά κειμήλια και τα λείψανα που φυλάσσονταν
εκεί. Μάλιστα κατά την επανάσταση του 1821, η Μονή αποτέλεσε κέντρο αντίστασης
και καταφύγιο για τους επαναστάτες.
Η Ιερά Μονή Προφήτη Ηλία παρουσιάζει χαρακτηριστικά της ενετικής και ορθόδοξης αρχιτεκτονικής. Ο κεντρικός ναός (καθολικό) είναι αφιερωμένος στον Προφήτη Ηλία και διακοσμείται με αξιόλογες αγιογραφίες και τοιχογραφίες.\
Στο καθολικό βλέπουμε παλαιές φορητές εικόνες του 18ου και 19ου αιώνα μεταξύ των οποίων η εφέστιος εικόνα του Προφήτη Ηλία στο περίτεχνο ξυλόγλυπτο προσκυνητάρι.Η εικόνα αυτή φιλοτεχνήθηκε το 1847 από τον αγιογράφο Αντώνιο Βεβελάκη. Στο ναό επίσης φυλάσσονται άλλα κειμήλια, όπως Ιερά Σκεύη, άμφια και άλλα αντικείμενα ρωσικής τέχνης.
Η Ιερά Μονή Ρουστίκων, αξίζει να
σημειώσουμε, πως έχει την ευλογία να διαφυλάσσει ιερά λείψανα μεγάλων αγίων όπως
του Μεγάλου Βασιλείου, του Αγίου Χαραλάμπου, του Αγίου Παντελεήμονα, της Αγίας
Μαρίνας, των Αγίων Τεσσάρων Μαρτύρων κ.α
Το συγκρότημα της Μονής περιλαμβάνει επίσης βοηθητικά
κτίρια, όπως κελιά μοναχών, ξενώνες και αποθηκευτικούς χώρους, που μαρτυρούν
την αυτάρκεια και την οργανωμένη ζωή των μοναχών. Η εσωτερική αυλή της,
με τα λουλούδια και τα δέντρα της, προσφέρει έναν ήρεμο και ευλαβικό χώρο για
προσευχή και περισυλλογή.
Στη βορειοδυτική γωνία του ναού η σκάλα οδηγεί σε ένα εξαίρετο κωδωνοστάσιο που μαζί με εκείνο του Αρκαδίου είναι τα μοναδικά βενετσιάνικα κωδωνοστάσια του είδους που σώζονται στην Κρήτη. Αυτό είναι το κυριότερο απομεινάρι του παλιού καθολικού της μονής που οπωσδήποτε είχε κτιστεί πριν το 1637.
Ανάμεσα στα κτίρια του Μοναστηριού που ξεχωρίζουν, βλέπουμε, δίπλα ακριβώς
από την Τράπεζα, ένα μεγαλοπρεπή ξενώνα που δυστυχώς έμεινε ημιτελής από
το 1911 καθώς τότε μοιράστηκε το μεγαλύτερο μέρος της ακίνητης μοναστηριακής περιουσίας
και των μετοχίων της κι έτσι η Μονή βρέθηκε σε δύσκολη οικονομική κατάσταση και
δεν μπορούσε να ολοκληρώσει το κτίσμα.
Η Μονή του Προφήτη Ηλία έγινε Σταυροπηγιακή πρώτη φορά το
1713 με ειδικό μολυβδόβουλο πατριαρχικό έγγραφο (σιγγίλιο) του Οικουμενικού
Πατριάρχου Κυρίλλου Δ'. Το δεύτερο Σταυροπηγιακό σιγγίλιο εκ περγαμηνής το
εξέδωσε το 1778 ο Πατριάρχης Σωφρόνιος Β'. Τέλος το 1797 ο εθνομάρτυρας
Πατριάρχης Γρηγόριος ο Ε' εξέδωσε
σιγγίλιο σε περγαμηνή, που φυλάσσεται στο αρχείο της Μονής, το οποίο κατοχύρωνε
για μια ακόμα φορά τη σταυροπηγιακή ιδιότητα της.
Το Μοναστήρι του Προφήτη Ηλία συνεχίζει να λειτουργεί ως τις μέρες
μας ως ενεργή μοναστική κοινότητα, με
μοναχούς που αφιερώνουν τη ζωή τους στην προσευχή, τη μελέτη και την προσφορά
βοήθειας στους επισκέπτες.
Γιορτάζει κάθε χρόνο τον Προφήτη Ηλία, στις 20 Ιουλίου, οπότε
και πλήθος πιστών συρρέουν για να τιμήσουν τη μνήμη του και να συμμετάσχουν
στις λατρευτικές Ακολουθίες.
(Αντλήθηκαν πληροφορίες από την ιστοσελίδα της Ιεράς Μητροπόλεως Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου)