Μάθετε να "διαβάζετε" την κουτάλα του αρνιού και να βλέπετε τα μελλούμενα - Ιστορίες, Ρεπορτάζ, Σχολιασμός Κρήτης Blog | e-storieskritis.gr

Πέμπτη 19 Ιανουαρίου 2017

Μάθετε να "διαβάζετε" την κουτάλα του αρνιού και να βλέπετε τα μελλούμενα




Η ωμοπλατοσκοπία ή με απλά λόγια το "διάβασμα" της ωμοπλάτης (κουτάλας στην Κρήτη), έχει ρίζες από την αρχαιότητα.

Πρόκειται για μια τεχνική που πλέον ελάχιστοι κατέχουν και έτυχε ευρείας εφαρμογής την περίοδο της επανάστασης του 1821. Οι βοσκοί μάλιστα θεωρούνταν, και είναι σε κάποιες ελάχιστες περιπτώσεις ακόμα και σήμερα, οι καλύτεροι στο διάβασμα των σημαδιών των μελλούμενων που φέρει επάνω της η κουτάλα του αρνιού.

Μάλιστα ο γνωστός λαογράφος και ακαδημαϊκός Γιώργος Μέγας είχε ως αντικείμενο στη διδακτορική του διατριβή την ωμοπλατοσκοπία, βασιζόμενος σε χειρόγραφο του 13ου αιώνα.

 Δυο αιώνες νωρίτερα για το ίδιο θέμα είχε ασχοληθεί σε πραγματεία του ο  βυζαντινός «πανεπιστήμων» Μιχαήλ Ψελλός.

Μέσω της ωμοπλάτης, λένε οι γραπτές μας παραδόσεις μαντεύονται «κατάστασις αέρος, πραγματείας έκβασις και οδοιπορίας. Κίνδυνος θανάτου, ζωής διάρκεια και λοιπών πραγμάτων τελείωσις…»

Στο υπό έκδοση βιβλίο του Κανάκη Ι. Γερωνυμάκη «Δοξασίες» (σχετικό απόσπασμα δημοσίευσε ο Αγώνας της Κρήτης, το οποίο παραθέτουμε) περιλαμβάνονται ενδιαφέροντα και πολύ καλογραμμένα κείμενα και σκίτσα για τη συγκεκριμένη πρακτική που ίσως φανούν χρήσιμα σε όποιον ενδιαφέρεται να μάθει πως να διαβάζει την κουτάλα του ζώου και να ξέρει τι θα συμβεί στο μέλλον.

"Την ωμοπλάτη του κριγιού την λέγανε κουτάλα
και με σημάδια μαρτυρεί για πράγματα μεγάλα

1) Όταν υπάρχει βελονιά εκεί που γράφει ένα
θάνατος για πολύ δικό φαίνεται στα γραμμένα

2) Στο δύο, αν το κόκκαλο έχει μεγάλη μύτη
σημαίνει πως στο σπιτικό θα ‘ρθει μεγάλη τύχη

3) Στο τρία, αν το πτερύγιο πηλιάτερα πλαταίνει
τόσο το οικονομικό του σπιτικού πλησιαίνει

4) Του πτερυγίου αιμάτωμα μιλά για το κοπάδι
αν είναι η βάση του πλατειά είναι καλό σημάδι

5) Στο πέντε το αιμάτωμα, εχθρούς του έθνους δείχνει
αν κάθονται στη βάση τους πολύ καλά τους βρίχνει
Μα αν από τη βάση τους φαίνονται ξεκομένοι
το δίχως άλλο σοβαρό κακό τους περιμένει

6) Η βελονιά εκεί στο εξ δείχνει τον νοικοκύρη
από τη θέση του αυτή δεν πρέπει να ξεσύρει
Να αν από τη θέση θα τύχει να ξεσύρει
είναι κακό προμήνυμα διά τον νοικοκύρη

7) Λίγο πιο κάτω του αντρός είν’ η νοικοκερά του
αν λείπει από τη θέση της θα χάσει την κυρά του

8) Εκεί στη θέση του οχτώ η βελονιά που δείχνει
λέει πως την νοικοκυρά έγκυο τηνέ βρίχνει

9) Αν εις την θέση του εννιά υπάρχουνε κουκίδες
δείχνει τα’ αγόρια του σπιτιού, μα και τις κορασίδες

10) Αν στην κουτάλα, πίσω της μια βελονιά υπάρχει
το δίχως άλλο θάνατος σε συγγενή θα λάχει
Και σ’ όποιο σύζυγο βρεθεί η βελονιά κοντά του
ο θάνατος του συγγενή θα ειν’ απ’ τη μεριά του
Αν η γυναίκα του σπιτιού είναι σ’ εγκυμοσύνη
φαίνεται μνήμα ανοιχτό, θάνατος δεν θα γίνει
Αν λείπει μία βελονιά, ή και πολλά σημάδια
δεν είναι ανησυχιτικό πως είναι η είν’ η θέση άδεια

11) Στο έντεκα αιμάτωμα εχθρούς παρουσιάζει
όμως δεν κάθονται καλά, κακό τους πλησιάζει"

Εκτενής χρήση της ωμοπλατοσκοπίας γινόταν πάντως επί τουρκοκρατίας στην Ελλάδα . Ο ιστορικός Ι. Φιλήμων σημειώνει σχετικά πως  η «καλή ή κακή έκβασις μιας μάχης εκρέματο από την καλήν ή κακήν μάντευσιν της πλάτης…»

Τις ρίζες της όμως πρέπει να τις αναζητήσουμε στην αρχαιότητα όπου, όπως επισημαίνουν οι περισσότεροι λαογράφοι, εξετάζονταν τα σπλάχνα των σφάγιων, προκειμένου να προβλεφθούν τα μελλούμενα.

Στις μέρες μας η παράδοση της ωμοπλατοσκοπίας διατηρείται σε περιορισμένη έκταση από βοσκούς και στην Κρήτη.

Ωστόσο υπάρχουν κάποιοι κανόνες που θα πρέπει να τηρούνται για να μπορέσει η κουτάλα να δείξει το μέλλον. Δηλαδή πρέπει το αρνί  ή το κατσίκι από το οποίο προέρχεται η σπάλα να μην είναι μικρό σε ηλικία και να έχει κοιμηθεί τουλάχιστον δύο νύχτες στην αυλή του σπιτιού.

Μάλιστα λένε πως προβλέψεις για όλο το χρόνο μπορούν να γίνουν με μεγαλύτερη ακρίβεια διαβάζοντας την κουτάλα του ψημένου αρνιού  ή του κατσικιού  την ημέρα του Αη Γιωργιού, μετά το Πάσχα

(ΑΠΑΓΟΡΕΥΕΤΑΙ η αναδημοσίευση, η αναπαραγωγή, ολική, μερική ή περιληπτική του περιεχομένου του παρόντος, σε οποιοδήποτε SITE χωρίς προηγούμενη άδεια της κατόχου του Ελένης Βασιλάκη)

Σελίδες